ACTA AGROPHYSICA

100
konwersji tłuszczów w paliwie rzepakowym. Podwyższona zawartość tego
składnika informuje, że proces reestryfikacji nie został przeprowadzony do końca,
a stosowanie takiego paliwa może być zagrożeniem dla silnika [71].
W ocenie przydatności estrów wyższych kwasów tłuszczowych FAME jako
paliw lub komponentów paliw silnikowych, bardzo istotnym problemem są
ich właściwości użytkowe, które związane są bezpośrednio z procesami zachodzącymi
w tych produktach podczas przechowywania w kontakcie z wodą
i tlenem atmosferycznym. Procesy te nie zostały do końca zbadane i wciąż stanowią
poważny problem badawczy i technologiczny. Bardzo istotną rolę odgrywa
w tych procesach degradacji, zanieczyszczenie estrów pozostałe po procesie
transestryfikacji oleju rzepakowego [28].
Obecność wiązań nienasyconych w cząsteczkach estrów FAME jest główną
przyczyną ich niskiej odporności na działanie tlenu i wody. Ze względu na odmienny
charakter chemiczny estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych, zachodzące
w nich procesy starzenia przebiegają inaczej niż znane nam dotąd procesy
starzenia przebiegające w olejach napędowych. W czasie utleniania FAME zachodzą
procesy degradacji estrów, wyrażające się m.in. zmianą zapachu i barwy produktu
oraz przyrostem jego liczby kwasowej i lepkości. Podczas gdy utlenianie
olejów napędowych prowadzi głównie do wytrącania osadów i ciemnienia paliwa.
Różnice w skłonności do utleniania paliwa rzepakowego i oleju napędowego
w obecności tlenu przedstawiono na rysunku 41.
800
Ciśnienie tlenu Oxygen pressure, kPa C°
600
400
200
0
0
1
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
Czas testu Test time, h
Rys. 41. Porównanie odporności na utlenianie estrów FAME i oleju napędowego w badaniu wg
normy ASTM D 5304 [28]: – olej napędowy, – EMKOR
Fig. 41. Comparison of resistance to oxidation between FAME and engine oil esters in tests according
to the norm ASTM D 5304 [28]: – engine oil, – EMKOR