ACTA AGROPHYSICA

40
Z danych zamieszczonych na rysunku 9. wynika, że wielkość tych strat wykazuje
znaczny rozrzut od 25 kg·ha –1 do prawie 200 kg·ha –1 . Wystąpiły również
bardzo istotne różnice pomiędzy latami. Tak znaczne zróżnicowanie strat
w poszczególnych latach jest wynikiem zbiegu szeregu czynników (szczególnie
meteorologicznych), które sprawiają, że w jednym roku są one jedynie symboliczne,
gdy tymczasem w innym mogą zagrozić opłacalności produkcji. Straty te
mogą być zwielokrotnione przez niewłaściwe przystosowanie kombajnu do zbioru,
a także niewłaściwy dobór sprzętu.
Innym istotnym czynnikiem decydującym o wielkości strat nasion w czasie
dojrzewania i zbioru jest wilgotność łuszczyn. Zmienia się ona nie tylko w zależności
od stanu dojrzałości roślin, opadów deszczu lub występującej rosy, ale również
od wilgotności powietrza i siły wiatru.
Przeprowadzone laboratoryjne badania cech wytrzymałościowych łuszczyn
(pobranych w fazie dojrzałości pełnej) o szerokim zakresie wilgotności
(12-47%) wykazały, że czynnik ten w istotny sposób wpływa na zmienność ich
cech mechanicznych. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem wilgotności gwałtownie
spada odporność łuszczyn na pękanie (wartości energii spoistości szwów
spadły z 8,52 mJ przy 12% wilgotności łuszczyn do 3,74 mJ przy wilgotności
36%) niezależnie od odmiany i roku badań, aczkolwiek i te czynniki ujawniają
swój wpływ (rys. 10).
Energia spoistości Coherence energy, ∆Α mJ
10
9
8
7
6
5
4
2
∆Α = 729,94/w + 3,25
2
R = 0,985
3
10 15 20 25 30
Wilgotność Moisture, %
35
40
Rys. 10. Przebieg zmian energii spoistości szwów łuszczyn w funkcji wilgotności [151]
Fig. 10. Changeability of silique raphes coherence energy in moisture function [151]