ACTA AGROPHYSICA

132
ludzką pracą maszyn i narzędzi. Praca nowoczesnych maszyn w rolnictwie jest
w większości przypadków pracą tańszą i bardziej efektywną od pracy ludzkiej.
Dla rolników nie posiadających własnego zaplecza maszynowego, praca najemna
jest bardzo istotnym składnikiem kosztów, dlatego też niezmiernie ważny
jest prawidłowy i optymalny dobór zabiegów agrotechnicznych wykonywanych na
zlecenie. Najbardziej pracochłonnym zabiegiem agrotechnicznym w uprawie rzepaku
ozimego jest orka. Proces ten w przypadku zastosowania tradycyjnego pługa
zagonowego pochłania 2,08 rbh·ha –1 . Wykorzystanie do tego celu brony talerzowej
(0,47 rbh·ha –1 ) lub kultywatora podorywkowego (0,45 rbh·ha –1 ) znacznie obniża
pracochłonność wykonania orki. Oszczędność pracy, wynikająca z wykorzystania
tych urządzeń może sięgać 1,61-1,63 rbh·ha –1 , co w wyrażeniu procentowym wynosi
około 78% [27].
Zużycie paliwa przez ciągniki i maszyny rolnicze jest niewątpliwie bardzo
istotnym składnikiem kosztów uprawy rzepaku. Największym zużyciem paliwa
przy produkcji rzepaku charakteryzują się technologie tradycyjne, w których wykonuje
się podorywkę orkę siewną oraz doprawianie gleby przed siewem. Ilość
zużywanego paliwa w przypadku tych technologii może osiągać ok. 83,5 dm 3 ⋅ha –1
[27]. Nieco mniejsze zużycie paliwa 75,3 dm 3 ⋅ha –1 , wykazują technologie z głęboszowaniem
(w technologii wykorzystującej agregaty o mniejszej wydajności)
natomiast 64,0 dm 3 ⋅ha –1 w technologii wykorzystującej agregaty o wydajności
większej. Wyniki tych badań przemawiają na korzyść zastosowania w uprawie
rzepaku agregatów o większej wydajności, ponieważ pozwala to na zmniejszenie
zużycia paliwa od ok. 12,4 do 14,1% zależnie od zastosowanej technologii. Na
uwagę zasługuje fakt, iż najmniejsze zużycie paliwa na hektar występuje w technologii
siewu bezpośredniego (32,4 dm 3·ha –1 w technologii wykorzystującej agregaty
o wydajności większej oraz 41,9 dm 3·ha –1 w technologii wykorzystującej
agregaty o mniejszej wydajności) oraz siewu z kombajnu (24,3 dm 3·ha –1 ). Różnica
w zużyciu paliwa może dochodzić do 59,3 dm 3·ha –1 .
Reasumując, należy stwierdzić, że wprowadzając uproszczenia w agrotechnice
można zdecydowanie zmniejszyć zużycie paliwa, co pociąga za sobą dodatnie
efekty w postaci obniżenia kosztów produkcji. Dodając do tego zmniejszenie
energochłonności, jak i pracochłonności zabiegów, nakłady energii można
zmniejszyć o około 77% [27].
8.3. Koszt uzysku oleju oraz produkcji biopaliwa
Biopaliwa ciekłe są ciągle zdecydowanie droższe od paliw ropopochodnych.
Opłacalność ich wykorzystania na cele paliwowe wynika wyłącznie ze stosowania
przez poszczególne państwa zróżnicowania (obniżenia) stawek w podatku akcyzowym
[73]. Państwo rezygnuje z części dochodów, aby promować tę produkcję