ACTA AGROPHYSICA

25
Efektywność wapnowania zależy w dużym stopniu od wyjściowego pH
gleby. Na glebach o odczynie bardzo kwaśnym rzepak na ten zabieg reaguje
kilkudziesięcioprocentową zwyżką plonu nasion. W przypadku odczynu lekko
kwaśnego zwyżka ta nadal jest znacząca i wynosi od 10 do 20% [37].
2.4.5. Nawożenie organiczne
Rzepak ozimy korzystnie reaguje na nawożenie obornikiem. Stosowanie tego
nawozu bezpośrednio pod rzepak jest jednakże utrudnione. Wynika to z tego, że
zabieg ten opóźnia siew roślin. Jeżeli nie ma możliwości przeorania obornika na
2-4 tygodnie przed siewem rzepaku można nawóz ten wnieść pod przedplon.
Obornik w zależności od kategorii agronomicznej gleby stosuje się w ilości
20-40 t·ha –1 [156].
Obornik w swoim składzie obok podstawowych składników pokarmowych
(NPK) zawiera także magnez, wapń, siarkę i sód oraz wszystkie niezbędne mikroelementy.
Nie bez znaczenia jest fakt, że nawóz ten oddziałuje bardzo korzystnie
na szereg właściwości gleby, co w efekcie poprawia wzrost i rozwój rzepaku.
Uwzględniając rytm pobierania składników przez rzepak z obornika można
przy systematycznym stosowaniu tego nawozu obniżyć coroczne dawki nawozów
mineralnych o 25-30%.
Pod rzepak można również stosować gnojowicę. Zabieg ten można wykonać
tak przed siewem, jak i w trakcie wegetacji. Dawki gnojowicy należy dostosować
do aktualnych potrzeb roślin. Całkowita dawka tego nawozu nie
powinna przekroczyć 60 m 3·ha –1 . Koszty dostarczenia roślinom składników
pokarmowych zawartych w oborniku względnie gnojowicy są kilkakrotnie niższe
od składników pobranych w postaci nawozów mineralnych. Stąd też umiejętne
łączenie nawożenia organicznego z mineralnym wpływa istotnie na
zmniejszenie udziału kosztów nawożenia rzepaku w całkowitych kosztach
uprawy tej rośliny.
2.5. Maksymalizacja plonu
W optymalnych warunkach glebowo-klimatycznych, można uzyskać plony
nasion rzepaku ozimego na poziomie około 9 t·ha –1 . Warunki glebowoklimatyczne
panujące w naszym kraju pozwalają na otrzymanie plonu w granicach
1,9-4,0 t·ha –1 , jednakże rolnicy uzyskują tylko 1,6-2,5 t·ha –1 [46]. W efekcie
od dłuższego czasu średni plon nasion rzepaku w Polsce kształtuje się na
poziomie 2 t·ha –1 , co jest granicą opłacalności uprawy tej rośliny (tab. 6).
Osiągany plon rzepaku w warunkach produkcyjnych stanowi około 50%
plonu możliwego do osiągnięcia w warunkach naszego kraju i tylko niecałe 25%
w stosunku do plonu biologicznie potencjalnego.