ACTA AGROPHYSICA

54
i suszenia nasion jest więc coraz szerzej propagowanym sposobem przechowywania
nasion wilgotnych. Zainteresowanie tym sposobem wynika również z niskiej
wydajności suszarni w porównaniu do wydajności kombajnów zbierających
zboża, kukurydzę czy rzepak jak również z wysokiej jakości uzyskiwanego materiału.
Stąd rozwiązywaniem tego problemu zaczęto zajmować się w USA, Kanadzie,
Anglii. Tam też powstały liczne prace teoretyczne, w których na odpowiednio
opracowanych modelach matematycznych próbowano rozwiązywać problem
doboru odpowiedniej temperatury czasu przechowywania, wysokości złoża i intensywności
przepływu powietrza [18,24,66]. Użyte modele matematyczne stały
się podstawą do lepszego zrozumienia procesów fizycznych zachodzących
w procesie suszenia nasion. W tradycyjnym wysokotemperaturowym sposobie
obniżenia wilgotności nasion, przy znacznej początkowej i końcowej wilgotności
nasion i ilość zużytej energii, można obliczyć przerób suszarni oraz koszt całego
procesu suszenia [130]. W warunkach suszenia niskotemperaturowego sytuacja
jest bardziej skomplikowana. Musimy wówczas uwzględnić wilgotność początkową
nasion, dojrzałość, poziom uszkodzeń, grubość warstwy, tempo przepływu
czynnika suszącego, wilgotność i temperaturę otoczenia, ilość zanieczyszczeń,
czas suszenia oraz wzajemne związki pomiędzy tymi czynnikami. Dobry model
powinien być kompromisem pomiędzy mnogością uwzględnionych czynników,
a stosowaniem prostych wyrażeń, które wprawdzie zaniedbują mało istotne czynniki,
ale przez to czynią go prostym i łatwym w użyciu [131].
Prognozowanie zachowania nasion w silosie przy niskotemperaturowym suszeniu
napotyka jednak na znaczne trudności zarówno ze względu na zmieniające
się ciągle warunki zewnętrzne, jak i z powodu znacznej ilości czynników decydujących
o stanie składowanych nasion. Zagadnienia te częściowo przybliża
w swojej pracy Kaleta [68].
Metoda chłodzenia może być wykorzystywana zarówno do:
− konserwacji mokrych nasion bezpośrednio po zbiorze, w celu zapewnienia
ciągłości pracy suszarni (zapewnienie dostaw wilgotnych nasion bez obawy
ich zepsucia),
− dłuższego przechowywania z jednoczesnym dosuszaniem.
Do zalet tego sposobu przechowywania i suszenia zaliczyć można zmniejszenie
strat powodowanych: oddychaniem, rozwojem mikroorganizmów, samozagrzewaniem,
zmianami biochemicznymi, rozwojem szkodników oraz zmniejszenie
zużycia energii. Suszenie w niskiej temperaturze jest jednak procesem
powolnym zachodzącym w ciągu kilku tygodni. Należy również uwzględnić fakt,
że bezpieczne przechowywanie nasion w niskiej temperaturze może odbywać się
tylko przez ściśle określony czas. Decyduje o tym ich stan początkowy – wilgotność,
dojrzałość.