Na drodze do kultury czynnej Leszek Kolankiewicz - Otwórz KsiÄ Å¼kę

perspektywie, którą widział dla siebie. Dawał sygnał,
wręcz wyzwanie tym, przed którymi otwarła się podobna
perspektywa.
Co to bowiem znaczy, że Teatr Laboratorium poszerzył
swoje poszukiwania Znaczy to, że wyszedł z
problematyki skupionej wokół zjawiska komunikacji
między aktorem i widzem. Za przebadaną już sprawę
uznał także trening aktora. Przeszedł na pole „kultury
czynnej"; powrócimy jeszcze do tego pojęcia.
Nie przypadkiem jednak mówię tutaj o poszerzeniu
a nie — o odrzuceniu, bowiem polem wyjściowym ku
działalności parateatralnej, czy szerzej — kulturowej
była dla Grotowskiego i jego grupy twórczość
teatralna, zwłaszcza ta w latach 1962 — 69. Ostatnia
scena ,,Akropolis", postać tytułowa w „Tragicznych
dziejach doktora Fausta", „Studium o Hamlecie", postać
Don Fernanda w „Księciu Niezłomnym" i
zwłaszcza „Apocalypsis cum figuris" — będąc najlepszymi
realizacjami „teatru ubogiego" — dawały
wstępne przesłanki przekroczenia granic teatru. Powiedzmy,
że wzywały do rozważenia możliwości.
Ostatnie przedstawienia Grotowskiego z trudem już —
na co dobitnie wskazują trudności w znalezieniu
kryteriów opisu i interpretacji „Apocalypsis" —
mieściły się w teatralnej konwencji.
W imię czego wykroczył Grotowski poza teatr
Możemy to określić jako twórczość nie sankcjonującą
podziału na aktora i widza, afabularną, nie zmierzającą
do budowania znaków artystycznych. Przede
wszystkim zaś, jako twórczość nie zwróconą ku
wytwarzaniu przedstawień. To wszystko jednak mówi
tylko o tym, czym taka twórczość nie jest. A czym jest
„Grotowski ostatnio uczynił coś, co w
pierwszym odruchu można ocenić jako
prowokację, choć od dawna to za-
11