10Синдикатите во 21. век. Прирачник за дискусија за синдикатите во земјите во транзицијаЗначајноста на овој пристап е во тоа што јасно нагласува дека воовој процес не постојат директни патишта и дека само во него директновклучените актери можат да дојдат до соодветни резултати и дапреземаат одговорност за изнаоѓање најдобри форми за секоја земјаи за секоја фаза од процесот на трансформацијата. Па сепак, дурии кога би се нарекла „водич“, оваа книга не претставува „актуелен“обид да се објаснат фалените „модели“ од различни земји, „најдобрипрактики“ со европска етикета, или на луѓето да им се каже штода прават само заради тоа што тоа нешто веќе е направено на некоедруго место. Книгава не нуди „модели“, туку настојува да упатина „начините“ на креативно размислување, да ги охрабри локалнитеактивисти и синдкатите во секоја земја да развиваат свои сопственисистеми на работни односи и социјален дијалог и да зајакне нивниотпотенцијал – политички, организациски и финансиски, за да се соочатсо историските предизвици на нивното време. Колку овие прашањаи проблеми да изгледаат основни и едноставни, толку можатда изгледаат и тешки кога за нив треба да се најдат соодветни решенијаи кога истите треба да се применат во практиката. Конечно,дури и успехот на најкомплексните идеи ќе зависи од силата на организацијата– од ефикасните и добро финансираните структури насите нивоа, од силното чувство за солидарност и од капацитетите замобилизирање, т.е. од големото и мотивирано членство. На прв погледтехничките прашања, како што е можноста за организирање и успешноставо работата на синдикалната канцеларија, вклучително ифинансиските услови, може да изгледаат понезначајни во споредбасо предизвикот да се даде одговор на политиката на економски реформи,но можат да станат клучен фактор во поглед на развојот илипостапките на барање на организациите.Ова ни го свртува вниманието кон уште една важна предност штоовој водич им ја пружа на корисниците – нејзиниот холистички пристап.Ова е водич, но не и учебник – не е „азбука на синдикатот“ заснованаврз формалното набројување на принципите. И, како штовеќе е споменато, иако оваа книга им пружа солидна основа на знаењана луѓето кои само што им пристапиле на синдикатите, таа ќебиде, исто така, интересна за стручњаците и раководителите. Нетреба да се очекува дека секој ќе има потреба, или ќе сака да спроведува,или ќе спроведува сé она што е напишано – тука нема никаковрецепт за успех. Ефектот повеќе се постигнува со покренување
Синдикатите во 21. век. Прирачник за дискусија за синдикатите во земјите во транзицијапрашања и со мотивирање за правилно водење дискусија, што ќевклучува и ќе создава можности за употреба на постојните ресурсии таленти на секоја организација – како единствен начин да се дојдедо потребните одговори.На трето место, но не и помалку важно, е чувството на лична вклучености на ставот што предизвикува почитување кон достигнувањатана синдикатите во процесот на трансформација во настојувањетода се утврдат идните предизвици и можности кои синдикатитеги имаат на располагање, за да дадат соодветен одговор. Со огледна тоа што оваа книга е пишувана во текот на финансиската криза,ова прашање не може да биде поактуелно. Најновите случувања вобанкарскиот сектор и на берзите зададоа силен удар на логиката нареформите во Источна Европа: додека реформите го следат моделотна промените што ги создаваат меѓународните финансиски институции,„пазарот ќе се справи со проблемите“ и „за тоа не постоиникаква алтернатива“. Кризата ги постави пазарната идеологија и десноориентиранитеполитики во неповолна положба во однос на реалноста,но, исто така, им постави суштински прашања на левоориентиранитеи демократски актери на општеството. Дали синдикатитеќе можат да ја искористат оваа можност и ќе го изнесат својот дел однеопходните промени? Овој водич е обид едно лице да даде придонескон таа цел.11