3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Nr 1B/2013P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y483Występowanie pojęcia „interes” w doktrynieprawa jest efektem używania tego terminuprzez ustawodawcę, jak i organy administracjipublicznej. Jednak w obecnym porządkuprawnym, orzecznictwie sądowym i doktrynieprawniczej brakuje jednolitego rozumienia„interesu”.Nauki prawne stanowią fragment nauk humanistycznych,wobec czego wykorzystująugruntowane w innych dziedzinach znaczeniai przystosowują do własnych potrzeb. Możnapowiedzieć, że termin „interes” w doktrynieprawniczej opiera się na pojmowaniu interesuw ujęciu psychologicznym lub psychologiczno-socjologicznym.Według R. Longchampsde Berier interes to „subiektywnie odczuwalnapotrzeba” 26 . Podobnie T. Rowiński uważa, iż„zdaje się nie ulegać wątpliwości, że słowo inpowinnyzostać podjęte, jednak doszło do nichprzez wzgląd na etyczny wymiar, np.: wydaniezaświadczenia nie zważając na brak podpisuosoby uprawnionej, przyznanie świadczeńz powodu trudnego położenia petenta, niejakowbrew bezduszności biurokratycznej 18 .ROZDZIAŁ IIIstota i pojęcie interesuw polskim systemieprawnym1. „Interes” w znaczeniujęzykowymPróbując zdefiniować pojecie i istotę konfliktuinteresów występujących w działaniachadministracji publicznej, należy zacząć od potocznego,jak i encyklopedycznego znaczeniasłowa „interes”.„Pojęcie „interes” (łac. interest, interesse) –„być w czymś, brać w czymś udział” 19 ; „sprawalub sprawy dotyczące, obchodzące kogoś” 20lub „jest rzeczą ważną, zależy na czymś, chodzio coś (...)” 21 oraz „(...) quod interest – to,co kogoś dotyczy, obchodzi, zajmuje, pociąga;także to, co komuś dolega (...); to co istniejejako przyczyna i czynnik uwagi, woli i działalności”22 , zaczerpnięte z języka łacińskiego,jest jednym z podstawowych terminów socjologii.W języku potocznym oznacza „zależnośćpomiędzy osobą a wynikiem jakiejś toczącejsię sprawy, polegającą na korzyści (także niewymiernej),jaką ta osoba może odnieść przyodpowiednim rozstrzyganiu (rezultacie, wyniku)sprawy. Posiadanie interesu może objawiaćsię w czynnym uczestniczeniu w sprawiei oddziaływaniu na nią bądź w samym oczekiwaniuna rozstrzygnięcie” 23 . „Interes” to także„przedmioty lub stan rzeczy, których osiągnięciejednostki lub grupy społeczne uważają zapożądane lub konieczne (...)” 24 .Wskazać można także na inne, bez większegoznaczenia dla naszych rozważań, potocznerozumienia pojęcia „interes”, np. „firma przemysłowa,usługowa, sklep”, „postępowanieukierunkowane na zysk, transakcja handlowa”.Wieloznaczność tego pojęcia oraz wielość jegozastosowań powodują, że jest ono definiowanew różnoraki sposób stosownie do potrzeb określonejdyscypliny.Encyklopedyczna definicja „interesu” określanajest jako „pojęcie występujące w różnychnaukach społecznych i różnie definiowane,związane z kategoriami «potrzeba» i «wartość».Ekonomia rozumie przez interes obiektywnestany rzeczy stanowiące przedmiot pożądańlub dążeń jednostek grup gospodarujących.W socjologii interes oznacza bądź pewneprzedmioty, stany rzeczy, bądź zespół postawi dążeń jednostek lub grup społecznych doosiągnięcia tych przedmiotów lub stanów rzeczy,ocenionych przez nie jako pożądane, cenne,a czasami konieczne i dla osiągnięcia którychmobilizują aktywność i środki, które są doich dyspozycji; w jednym i drugim przypadkuocena tego, co jest korzystne dla danej jednostkilub grupy społecznej, może być zgodnaz przeświadczeniem tej jednostki lub grupyalbo wynikać z kryterium zobiektywizowanego– maksimum udziału w określonych dobrach(wartościach) i zaspokojenia maksymalnejliczby ludzkich potrzeb, dających się zrealizowaćw określonych warunkach historycznych”25 . Pośród przywoływanych synonimówpojęcia „interes” w większości przypadkówpojawiają się słowa: «wartość», «potrzeba»,«korzyść».W nawiązaniu do niniejszej pracy koniecznejest skupienie się na jej wstępnym etapiena rozumieniu „interesu” przez pryzmat wymienionychpowyżej «wartości», «potrzeb»i «korzyści».2. Interes w języku prawnymi prawniczym5