3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Nr 1B/2013P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y503interesów prawnych. W każdej z ustaw samorządowychzakres zakazu jest inny. Najszerszyzawarty został w ustawie o samorządziepowiatowym, najwęższy natomiast w ustawieo samorządzie województwa. Podobnie, istniejąróżne poglądy dotyczące oceny ważnościpodjętej uchwały 149 . A. Wierzbica twierdzi, że„decydujące znaczenie dla bytu prawnego takpodjętej uchwały powinna mieć odpowiedź napytanie, czy udział radnego w głosowaniu miałdecydujący wpływ na wynik tego głosowania.Pozytywna odpowiedź na zadane pytanie winnaskutkować nieważnością podjętej uchwały”150 . Powyższe stanowisko potwierdza wyrokNSA z dnia 19 grudnia 2005 r., który stwierdza,że: „Kontrola zgodności z prawem uchwałjednostek samorządu terytorialnego obejmujew pierwszym rzędzie kontrolę poprawnościtrybu podjęcia zaskarżonej uchwały. Dopieroprzesądzenie o poprawności trybu (…) uzasadniaocenę zasadności wystąpienia przesłanekokreślonych w art. 24f ustawy o samorządziegminnym” 151 . C. Martysz zajmuje bardziej rygorystycznestanowisko. Uważa on, iż podjęcieuchwały z udziałem radnego, który podlegawyłączeniu, skutkować powinno unieważnieniemtakiej uchwały 152 .Istotnym instrumentem majątkowym, któryma zabezpieczać przed konfliktem interesówsą ograniczenia w zakresie posiadanych akcjii udziałów w przedsiębiorstwach. Polskieuregulowania tej kwestii obejmują „funkcjonariuszyadministracji państwowej, rządoweji samorządowej, o ile w stosunku do radnychzakaz obejmuje pakiet większy niż 10% udziałówlub akcji w spółkach prawa handlowegoz udziałem gminnych, powiatowych lub wojewódzkichosób prawnych lub przedsiębiorców,w których uczestniczą takie osoby, to przepisyustawy antykorupcyjnej zakazują funkcjonariuszompublicznym posiadania więcej niż10% udziałów lub akcji we wszelkich spółkachhandlowych” 153 . Powyższy zakaz obejmujeróżny zakres w stosunku do radnych i innychfunkcjonariuszy publicznych. Należy jednakzauważyć, iż ustawy samorządowe nie określająsytuacji, gdy radny w trakcie kadencjiuzyska mandat lub udziały. Nie konkretyzująteż odpowiedniego postępowania w takim wypadku.Ustawodawca wprowadza zakazy i ograniczeniao charakterze majątkowym, aby ukazaćnam zauważalne bariery uniemożliwiające wykorzystywaniewłasnej pozycji do czerpanianiezasadnych korzyści z majątku publicznego.Nakazy i zakazy ograniczające wolność gospodarcząmają za zadanie eliminować pokusyi okoliczności sprzyjające spełnianiu prywatnychpotrzeb kosztem mienia publicznego 154 .Tego typu relacje mają z jednej strony chronićuczciwość i postępowanie zgodne z podstawowymizasadami administracji publicznej,z drugiej strony mają dbać o majątek publicznyi chronić go przed jego nadużywaniem.Konsekwencją restrykcji majątkowych jesttraktowanie służby publicznej przez funkcjonariuszypublicznych jako jedynego źródłaich utrzymania. Zasadność tej tezy potwierdzapowoływana już wcześniej uchwała TKz 1994 r., zgodnie z którą „obywatele pełniącydziałalność publiczną muszą się liczyć z dalejidącymi ograniczeniami swych praw i wolności,niż pozostali obywatele (…). A ponieważw sposób świadomy i dobrowolny się im poddają,o ograniczeniu ich wolności, co do każdejz konstytucyjnych wolności obywatelskich,nie może być mowy” 155 .Kwestią związaną z oświadczeniami jestjawność wszystkich interesów i oświadczeń.W Polsce jawne są tylko niektóre oświadczenia,np. te składane w samorządzie terytorialnym156 . Natomiast w Hiszpanii, Wielkiej Brytanii,Portugalii, Bułgarii czy na Łotwie każdyrodzaj oświadczeń i deklaracji jest ujawniany.Polskie uzasadnienie dla ujawnianiaoświadczeń majątkowych stanowi konstytucyjnazasada prawa do pozyskiwania danycho działalności organów władzy publicznej orazosób pełniących funkcje publiczne. Zasada tawyrażona została w art. 61 ust. 1 KonstytucjiRP. Jednak, jak wynika z powyższego, regułajawności nie jest stosowana wobec wszystkichpodmiotów obowiązanych do deklarowaniamajątku, interesów itp. 157Jak w każdym przypadku, również odnośniedo jawności oświadczeń istnieje wieleargumentów za, jak i przeciw. Jednak wydajemi się, że instrumenty prewencyjne w postacirejestru oświadczeń byłyby skuteczne, jeślitylko treść tego, co musi zostać zdeklarowane,będzie zrozumiała i jasna dla wszystkich.Ponadto, konieczne jest istnienie skutecznychi niezależnych mechanizmów kontroli tychoświadczeń. Niezbędne też jest wprowadzeniekonkretnych sankcji za naruszenie ww. obowiązków.Zarówno wymóg składania, jak i ujawnianiaoświadczeń powinien być uznawany za5