3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

406S. OGRODNIKA. Husseinprawne MECHANIZMY i kryminologiczne KORUPCJOGENNE aspekty – cztery korupcji grzechy główne władz publicznych3doktryna i orzecznictwo. Przestępstwo łapownictwabiernego jest czynem indywidualnymwłaściwym, sprawcą może być wyłącznieosoba pełniąca funkcję publiczną.Z kolei przestępstwo łapownictwa czynnegojest przestępstwem powszechnym, sprawcąmoże być każdy człowiek. Strona podmiotowaw obu przestępstwach jest taka sama, mogą byćone popełnione wyłącznie umyślnie zarównoz zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym.Ustawodawca w obu przestępstwach ustanowiłtakże typy uprzywilejowane i kwalifikowane.Do typowych cech korupcji można zaliczyćjej powszechność, entropię, rynkowośći interakcyjność. W oparciu o kodeks karnywyróżnia się następujące przestępstwa ściślekorupcyjne: sprzedajność, przekupstwo, płatnąprotekcję, przekupstwo pośrednika, nadużyciewładzy, korupcję wyborczą i gospodarczą.Przyczyn zachowań korupcyjnych nie da sięwyczerpująco wymienić. Są one głęboko zakorzenionew społeczeństwie i niełatwo je wyeliminować.Ulegają zmianom wraz z rozwojempopulacji. Stereotypy dominujące wśród obywatelizakładają, iż wyłączną przyczyną korupcjijest osobista chęć zysku. Nie jest tak. Przyczynymają charakter rozległy i wielopostaciowy. Zarównokorupcja bierna, jak i czynna, znajdujeswoje źródło w każdej klasie społecznej. Przestępstwdopuszczają się ludzie mniej zamożni,jak i biznesmeni. Korupcja swym zasięgiemobjęła niemalże wszystkie dziedziny życia społecznego.Jest zjawiskiem niezwykle groźnymi toksycznym. Łapówkarstwo daje pokusę zarobieniaszybkich i łatwych środków pieniężnychbądź korzyści osobistych. Człowiek współczesnyto człowiek ekonomiczny, nastawiony nazysk, naginający prawo, gdzie tylko znajdzietaką możliwość. Funkcjonariuszami publicznymiczęsto zostają osoby przypadkowe, bezodpowiedniego przygotowania merytorycznegoi podstawowych zasad moralnych, pozbawioneetosu urzędnika.W walce z korupcją niezbędna jest pomocwyspecjalizowanych służb. Państwo samo niewielezdziała. Nie jest zasadne tworzenie kolejnychinstytucji i wyposażanie w uprawnienia,które już jakiejś służbie przysługują. Należy wyłączniewzmocnić te istniejące. Dodatkowe środkipieniężne skierowane na działalność antykorupcyjnąPolicji i Centralnego Biura Antykorupcyjnegoz pewnością zaowocowałyby obficie.Działalność kierownictwa CBA pozbawiona jestoznak funkcjonowania na pokaz. Rozpoczętowspółpracę ze środowiskami naukowymi. Zasadnewydaje się powtórzenie za prof. B. Hołystem,iż CBA powinno „de facto i de iure koordynowaćdziałalność wszystkich organów, którew ramach swoich statutowych zadań zajmują sięproblemem zwalczania korupcji”.Obywatele mają świadomość zagrożeń,jakie niesie za sobą korupcja. Wielu z nichspotkało się z nią osobiście. Niemalże codzienniemożna usłyszeć o nowych zatrzymaniachw prasie bądź telewizji. Korupcja może nie jesttak stara jak ludzkość, ale na pewno istniejeodkąd istnieją instytucje państwowe. Badaniawykazały, że problem ten cały czas jest aktualnyi nie traci na sile. Zaczyna się od przekupienialekarza w celu uzyskania zwolnienia lekarskiego,następnie policjanta by uniknąć mandatu,a kto wie na czym może się skończyć.Młodzi studenci deklarują, że w przyszłościnie przyjęliby korzyści majątkowej lub osobistejw zamian za niezgodne z prawem działania,ale z drugiej strony część z nich uważa, iżw pewnych sytuacjach może być to moralnieuzasadnione.Korupcja zagraża praworządności, prawomczłowieka, demokracji, podkopuje znaczeniedobrego rządzenia, sprawiedliwości i uczciwościspołecznej, zagraża stabilności instytucjidemokratycznych, a także moralnych podstawspołeczeństwa, spowalnia rozwój gospodarczy.Szczególnie groźna jest wtedy, gdy dotyka tzw.„trzeciej władzy” – tej, która powinna być opokąobywateli. Problem nie tkwi w wysokościkary, ale w wykryciu oraz udowodnieniu jednostkowychdziałań korupcyjnych. W korporacjachzawodowych panuje zmowa milczeniacharakterystyczna dla przestępczości zorganizowanej.Żaden wiarygodny sygnał o korupcjinie może być bagatelizowany. Problem zniknie,gdy nie będzie przyzwolenia społecznego nazachowania korupcyjne i tzw. „małą korupcję”.Tendencja wzrostowa zachowań korupcyjnychwskazuje jednoznacznie, iż niezbędne jest rozwiązywanietego problemu w sposób szeroki.Problematyka szeroko pojętej korupcji wskazuje,że niezbędna jest z jednej strony edukacja,przeprowadzanie szerokich programów wychowawczych,zaś z drugiej koordynacja działańorganów i instytucji posiadających kompetencjedo wykrywania i ścigania sprawców przestępstwkorupcyjnych. Pojedyncze działania w tej sytuacjiniewiele zmienią, potrzebna jest precyzyjnai skoordynowana działalność różnych organów,działających na innych szczeblach. Korupcja