3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

498A. Foremny Husseinkorupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE niepożądany efekt – cztery konfliktów grzechy interesów główne władz publicznych5narzucane przez państwo lub też pośrednio,gdy rodzaj decyzji rozstrzygającej konflikt jestpozostawiony do swobodnego uznania przezosoby tym zainteresowane 118 . Mimo wszystkoniektóre konflikty nie są przez prawo regulowane.O tym, który typ konfliktu będzie podlegałregulacji pośredniej, a który bezpośredniejdecyduje państwo.W większości przypadków zwalczanie zjawiskakonfliktu interesów wymaga od urzędnikówjak i polityków kierowania się bezstronnością.Wiąże się to również ze stworzeniempewnego zbioru zabezpieczeń przed konflikteminteresów (np. zabezpieczenia majątkowe,osobiste, polityczne) oraz z wprowadzeniemsankcji za działania pod wpływem konfliktuinteresów. Głównie tworzone regulacje dotyczą„radzenia sobie” z konfliktem interesów.Błędne podejście według mnie cechuje kodeksyetyczne, które podają, iż najlepszą formąrozstrzygania konfliktu jest jego unikanie 119 .Można z tego wysunąć wniosek, że są możliwetrzy kategorie reakcji na konflikt interesów 120 .Pierwsza z nich to ucieczka, np. poprzezujawnienie w składanym oświadczeniu majątkowymrodzinnych powiązań i w związkuz tym wyłączenie się od udziału w postępowaniu.Druga możliwość ucieczki to rozwiązaniepolegające na wyzbyciu się udziałów, akcji.Natomiast trzecia to rezygnacja z zajmowanegostanowiska 121 .Druga kategoria reakcji na konflikt to ujawnienie.Ma ono znaczenie głównie prewencyjne,ponieważ zapobiega oszustwu. Ujawnianiekonfliktów powoduje jednak powstawaniepewnych problemów w kwestii prywatności,poufności i ochrony.Zarządzanie konfliktem interesów to trzeciaz kategorii reakcji na konflikt. Zarządzanieopisuje się jako przemodelowanie interesóww sposób wystarczający do ich wyeliminowania.Zarządzanie to pewnego rodzaju mechanizmy,które powinno się stosować w celu rozstrzygnięciakonfliktu 122 .2. Aktualne kierunkii uregulowania w zakresiekonfliktów interesówW poprzedniej części pracy opisałam teoretycznąpostać konfliktu interesów. Należałobyzatem wskazać sytuacje, których ten konfliktmoże dotyczyć. Najczęściej omówione przezemnie wcześniej formy konfliktu mogą dotyczyć:––otrzymywania prezentów,––aktywności politycznej,––otrzymywania korzyści niematerialnych,––lobbingu,––naruszenia zasad wykonywania funkcji publicznej,––dodatkowego zatrudnienia,––związków rodzinnych, sąsiedzkich, religijnych,––powiązań z sektorem prywatnym,––gwarancji zatrudnienia dla bliskich,––zaproszeń na wakacje, kolacje itp.,––interesów finansowych.Patrząc na powyższą listę, powinniśmy sięzastanowić, czy bycie uczciwym jest w ogóleosiągalne. W niektórych krajach poza oczywistymiregulacjami dotyczącymi pożądanychzachowań urzędników występują równieżinne zakazy, nie zawsze mające związek z pełnieniemfunkcji publicznej przez daną osobę.Poszczególne kraje członkowskie UE oraz instytucjeeuropejskie wprowadzają według własnychpotrzeb i przekonań określoną politykę,uprawnienia organów, szkolenia urzędnikówczy komisje etyczne.Łatwo zauważyć złożoność problematykikonfliktów interesów. Nieskomplikowane jestjedynie zdefiniowanie zasad i podstawy rozstrzyganiakonfliktów. Zdecydowanie trudniejokreślić samo rozstrzyganie, sposoby i mechanizmyodróżniania konfliktów. Problemówmoże również nastręczać wykładnia językowa,bowiem „bycie zainteresowanym” to nie tosamo, co „posiadanie interesu” 123 .Większa ilość zasad i reguł odnoszącychsię do konfliktu interesów powoduje wzrostpoziomu zaufania społecznego, zwiększenieodpowiedzialności i uczciwości oraz jednocześniespadek zachowań korupcyjnych. Działaniaposzczególnych państw są coraz częściejukierunkowane na ustanawianie polityki etycznej.Wpływ na tego rodzaju poczynania mająprzede wszystkim regulacje z zakresu konfliktuinteresów. Główne powody wzrostu zainteresowaniatą dziedziną są następujące:––oczekiwania wobec rządu wzrastają, abyzagwarantowały brak wykorzystywaniaprzez funkcjonariuszy publicznych swoichkompetencji do podejmowania decyzjiw celu załatwiania prywatnych interesów;––konflikty interesów osłabiają zaufanie publiczne,gdyż społeczeństwo coraz częściejoczekuje odpowiedniego postępowaniafunkcjonariuszy publicznych;