3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

422K.M. A. Hussein WestfalSportowa MECHANIZMY odpowiedzialność KORUPCJOGENNE dyscyplinarna – cztery grzechy z tytułu główne korupcji władz sportowej publicznych4wilnej odpowiedzialności odszkodowawczejoraz odpowiedzialności karnej.2. Odpowiedzialność sportowaOdpowiedzialność sportowa jest w doktryniepojęciem stosunkowo nowym. Zostało onowypracowane przez A. J. Szwarca. Zagadnienieto obejmuje odpowiedzialność za naruszeniereguł sportowych, to jest reguł współzawodnictwaw danej dyscyplinie. Zachowanie,które narusza zasady danej dyscypliny sportowejnosi nazwę deliktu sportowego 41 . Odpowiedzialnośćta egzekwowana jest w postacisankcji sportowych przewidzianych w danejdyscyplinie. Sankcje te mogą wywoływaćskutki w zakresie dalszego przebiegu współzawodnictwa(np. przerwanie akcji po faulu), dalszegouczestnictwa sprawcy (np. wykluczeniepo przekroczeniu liczby dopuszczalnych fauliw koszykówce) lub wyniku współzawodnictwa(np. doliczenie karnych sekund kierowcyF1, w wyniku czego zmienia się jego pozycjakońcowa). Rodzaj kar, ich wymiar oraz skutkijakie wywierają na zawody, zależą od specyfikidanej dyscypliny sportowej i od zasad nimirządzących.Cechą charakterystyczną omawianej formyodpowiedzialności jest to, że z reguły jest onaegzekwowana przez arbitra jeszcze w czasietrwania danego współzawodnictwa, w trakciektórego doszło do naruszenia reguł sportowych.Sankcją nałożoną w wyniku pociągnięciado omawianej formy odpowiedzialnościdotknięty jest z reguły sprawca naruszenia.Inaczej jednak sytuacja wygląda w sportachdrużynowych, gdzie ze względu na ich specyfikęstosuje się pewnego rodzaju odpowiedzialnośćzbiorową, która dotyczy całej drużyny.Za przykład może posłużyć piłka nożna, gdzieza poważne naruszenie zasad gry zawodnikowimoże być pokazana żółta bądź czerwonakartka, co jest karą indywidualną dla danegozawodnika. Jednakże drużyna, której zawodnikiemjest sprawca przewinienia, za ten samfaul zazwyczaj zostaje dodatkowo ukarana poprzezprzyznanie rzutu wolnego lub karnegoprzeciwnej drużynie, co niewątpliwie stanowikarę zbiorową.Stosowanie przez arbitra sankcji w trakcieprzebiegu zawodów w praktyce wykluczamożliwość w pełni skutecznego kwestionowaniai odwołania się od jego werdyktuw późniejszym terminie. Istnieją co prawdapewne procedury odwoławcze od decyzji arbitrówsportowych, jednakże pewnych zdarzeńzmienić nie można. Ponownie posługując sięprzykładem piłki nożnej, istnieje możliwośćodwołania się od decyzji sędziego, któryw trakcie meczu pokazał zawodnikowi czerwonąkartkę. Jednakże pomimo tego, że istniejemożliwość uznania odwołania, co skutkujecofnięciem kary indywidualnej dla piłkarzapolegającej na obowiązku absencji w następnymspotkaniu, to nie można już cofnąć tego,że zawodnik był zmuszony opuścić boiskow czasie trwania danego współzawodnictwa.Powyższy przykład obrazuje sytuację, w którejsankcja miała charakter indywidualny, gdyżwymierzona była w konkretnego zawodnika,jednakże kara ta miała w tym samym momencierównież wymiar odpowiedzialności zbiorowej,gdyż osłabiony został cały zespół. Fakt, żenie istnieją w pełni skuteczne procedury, którebyłyby w stanie naprawić błędy sędziego sportowego,a jego decyzje mogą zadecydowaćo końcowym wyniku danego współzawodnictwaoznacza, że na arbitrach spoczywa wielkaodpowiedzialność za ich decyzje.Należy podkreślić, że zgodnie ze specyfikąodpowiedzialności sportowej może być doniej pociągnięty tylko uczestnik współzawodnictwasportowego (zawodnik, trener), czyliosoba fizyczna. Mimo iż jak wspomnianoo tym wcześniej, zdarza się, że pociągnięcie doodpowiedzialności sportowej może rzutowaćna pozostałych zawodników, czy nawet całądrużynę, to niemożliwe jest pociągniecie doniej klubu sportowego. Osoby prawne, czy teżjednostki organizacyjne nieposiadające osobowościprawnej, za swoje nieuczciwe zachowanieodpowiadają w ramach odpowiedzialnościdyscyplinarnej.Odpowiedzialność sportowa nie jest skutecznyminstrumentem reagowania na zjawiskokorupcji w sporcie. Cechą charakterystycznątej odpowiedzialności jest bowiem to, że jestona egzekwowana w czasie trwania współzawodnictwasportowego. Trudno oczekiwać odarbitra danych zawodów, że jeszcze w czasietrwania współzawodnictwa będzie rozstrzygałtak doniosłe i zawiłe z jurydycznego punktuwidzenia kwestie, jak zarzuty o korupcję.W hipotetycznej sytuacji, w której sędziaw trakcie meczu piłkarskiego otrzymuje informacjęod obserwatora danego spotkaniaz ramienia PZPN o tym, że któryś z zawodnikówzostał przekupiony przez działaczy druży-