3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Nr 1B/2013P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y537Dotarcie do sondaży na temat korupcjiw PRL jest niezwykle trudne, co zaznaczyłamna początku rozdziału. Oba przedstawione badaniadotyczą co prawda zjawiska korupcji,jednak raczej w wymiarze pospolitego łapownictwa,omijając szerokim łukiem elementywładzy. Dlatego bardzo ciekawy w tym kontekściejest sondaż przeprowadzony przez PJOPRiT OBOP zrealizowany w 1993 r. 30 , przedstawiającyopinie na temat korupcji i zahaczającyo rozliczenia okresu PRL. Dlatego pomimo,iż nie został zrealizowany w interesującymnas okresie, to nie dzieli go zbyt duży czas odnastania nowych, demokratycznych realiówi dlatego też postanowiłam sobie włączyć niektórejego części do rozważań na temat korupcjiw PRL we fragmentach odnoszących siębezpośrednio do okresu, oraz niewłączonychdo analizy wtórnej w następnym rozdziale.Jednym z pierwszych pytań w sondażubyło, w którym z wymienionych państw korupcjajest większa, a w którym mniejsza niżw Polsce. Wśród wymienionych krajów znalazłysię kraje zarówno z byłego bloku wschodniego,jak i państwa Europy Zachodniej, USAi Japonia. Najczęściej wskazywanymi krajami,gdzie zjawisko korupcji jest większe niż w Polscebyły: Rosja (63%), Ukraina i Włochy (po47%), Białoruś i Litwa (po 35%). Jako kraj,w którym korupcja jest mniejszym zjawiskiemniż w Polsce, wskazano Francję (53%), Japonię(61%) i Niemcy (62%). Jedną z odpowiedzibyło również stwierdzenie, iż korupcja w wymienionychkrajach jest na zbliżonym poziomie,co w Polsce – to stwierdzenie najczęściejdopasowywano do Słowacji (36%) i do Węgier(39%). Na podstawie wszystkich uzyskanychodpowiedzi można wysnuć tezę, iż wedługrespondentów zjawisko korupcji ma większyrozmiar w krajach bloku wschodniego,a mniejszy w państwach o kulturze zachodniej.Wśród zagadnień, które bezpośrednioodnosiły się do okresu PRL, było pytanie:„w jakich latach, Pana(i) zdaniem, elity władzynajczęściej korzystały z różnych nieuzasadnionychprzywilejów?”. Respondenci mogliwybrać maksymalnie dwie odpowiedzi z sześciu.Ankietowanie zdecydowaną większościąwybrali „okres rządu Gierka” (49%), następnaw kolejności była odpowiedź „w ostatnichlatach” (32%). Następnie wybrane okresy to:rządy Jaruzelskiego (19%), Gomułki (8%)i Bieruta (7%). 18% respondentów wyraziłobrak zdania na ten temat.Następnie zapytano respondentów czy sąosobiście za, czy przeciw usunięciu z wpływowychstanowisk działaczy byłej PZPR. Odpowiedziprzedstawia poniższy wykres.Jak wskazuje powyższy rozkład danych,za usunięciem wpływowych działaczy byłejPZPR była wówczas dokładnie połowa respondentów,raczej i zdecydowanie przeciw byłoodpowiednio 25% i 9%. 16% respondentównie posiadało w tej sprawie zdania.Następnie, również w nawiązaniu do byłegosystemu politycznego, zapytano respondentówo to, czy są osobiście za, czy przeciwujawnieniu agentów Służby Bezpieczeństwa6Wykres 1. Osobisty stosunek respondentów do usunięcia z wpływowych stanowisk działaczybyłej PZPR