3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Nr 1B/2013P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y429osoba dozna uszczerbku w sferze swoich dóbrosobistych w związku z faktami wskazanymiw systemie prawnym, a inna osoba jest zobowiązanado naprawienia go poszkodowanemu80 . Zgodnie z przytoczoną definicją, takistosunek zobowiązaniowy powstaje jedyniew przypadku ziszczenia się wszystkich przesłanek:zdarzenia, z którym system prawny łączyobowiązek naprawienia szkody ciążący nainnej osobie, powstanie szkody oraz związekprzyczynowy między zdarzeniem a szkodą.Zasady odpowiedzialności odszkodowawczejreguluje Kodeks cywilny 81 .Reguły, które decydują komu należy przypisaćodpowiedzialność za zdarzenie powodująceszkodę, określa się mianem zasad odpowiedzialnościodszkodowawczej. W polskimsystemie prawnym wyróżnia się zasady winy,ryzyka, słuszności oraz zasadę gwarancyjno--repartycyjną. Zasada winy polega na tym,że osoba, która swoim tylko zawinionym zachowaniem(także zaniechaniem) spowodujeuszczerbek w dobrach osobistych drugiej osobypowinna tą szkodę naprawić. Odpowiedzialnośćna zasadzie ryzyka opiera się na założeniu, żeosoba, która używa niebezpiecznych dla otoczeniamaszyn lub realizuje swoje cele poprzezosoby trzecie, odpowiada za powstałe w tensposób szkody, nawet jeśli nie ponosi za niewiny. Zasada słuszności polega na przypisywaniuodpowiedzialności odszkodowawczej podmiotowize względu na szczególnie silne motywyetyczne wskazane w zasadach współżyciaspołecznego. Zasada gwaranycjno-repartycyjnama zastosowanie do ubezpieczeń. Chodzio współuczestnictwo potencjalnych sprawcówszkód lub osób nimi zagrożonych w tworzeniuogólnego funduszu, z którego wypłaca się odpowiednieodszkodowanie 82 .Rodzajami odpowiedzialności zwykło sięnazywać zespół reguł określających odpowiedzialnośćodszkodowawczą. Podążając za tradycjąrzymską wyróżnia się dwa podstawowerodzaje odpowiedzialności odszkodowawczej:kontraktową (ex contractu) oraz deliktową(ex delicto). Z odpowiedzialnością ex contractumamy do czynienia w przypadku niewykonanialub nienależytego wykonania wcześniej istniejącegozobowiązania. Ten rodzaj odpowiedzialnościma charakter następczy. Odpowiedzialnośćex delicto wiąże się z popełnieniemprzez daną osobę czynu niedozwolonego, czylizrealizowaniu się różnych stanów faktycznychzabronionych przez prawo, którym towarzyszypowstanie szkody. Odpowiedzialność tama charakter pierwotny, stosunek zobowiązaniowypolegający na naprawieniu szkody powstajeod razu w momencie jej wystąpienia 83 .W przypadku korupcji sportowej omawiać należyodpowiedzialność ex delicto, gdyż czynkorupcyjny, który wywoła szkodę w dobrachosobistych innego podmiotu pozostaje w oderwaniuod jakiegoś wcześniejszego zobowiązaniapodlegać będą właśnie temu reżimowi.Jak już wcześniej wspomniano w celu zrealizowaniasię cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczejpotrzebne są: zdarzenie, szkodaoraz związek przyczynowy między pierwszyma drugim. Wyjaśniono już również, żezdarzeniem powodującym powstanie szkodymoże być niewykonanie lub nienależyte wykonaniawcześniej istniejącego zobowiązania lubzrealizowanie się różnych stanów faktycznychzabronionych przez prawo.Szkodę natomiast należy pojmować jakouszczerbek w dobrach prawnie chronionychlub interesach poszkodowanego, których doznałon wbrew swojej woli 84 . Pojawiają sięw nauce rozbieżności dotyczące instytucjiszkody, czy dotyczy ona tylko uszczerbkumajątkowego, czy również niemajątkowego.W Kodeksie cywilnym obok pojęcia szkodywystępuje jeszcze krzywda i zadośćuczynienieużywane w odniesieniu do dóbr niemajątkowych85 . W ramach szkody majątkowej, któraw przypadku korupcji sportowej ma większeznaczenie, rozróżniamy stratę (damnum emergens)polegającą na zmniejszeniu majątku poszkodowanegowskutek zdarzenia, z którymzwiązana jest czyjaś odpowiedzialność orazutracone korzyści (lucrum cessans), gdy majątekposzkodowanego nie wzrósł tak, jakby tosię stało gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którymzłączone jest zdarzenie sprawcze 86 . Szkodamoże więc polegać na doznaniu straty bądźutracie korzyści lub na doznaniu straty i utraciekorzyści jednocześnie.Związek przyczynowy rozumiany jestjako powiązanie między zdarzeniem, z którymsprzężona została odpowiedzialność danegopodmiotu, a doznaną przez poszkodowanegoszkodą 87 . Zgodnie z artykułem 361 kc chodzitutaj o „normalne następstwa działania lub zaniechania,z którego szkoda wynika”. W doktrynieprzeważa pogląd nazywany teorią adekwatnegozwiązku przyczynowego. Koncepcjętą realizuje się dwustopniowo. W pierwszejkolejności dokonuje się testu sine qua non,4