3 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

550B. PotwardowskaA. HusseinTransformacja MECHANIZMY KORUPCJOGENNE ustrojowa a pola – cztery korupcji grzechy główne władz publicznych6często wybieraną odpowiedzią była „odmowaodpowiedzi – sprawa osobista, prywatna, tajemnicasłużbowa, wolałbym o tym nie mówić,bo mógłbym mieć kłopoty, nie chcę rozmawiaćo tym” – 18%).Badanie CBOS z roku 1999 51 ukazuje wynikina temat występowania korupcji w różnychsferach życia z lat 1994, 1997 i 1999. Na pytanie„Gdzie, według Pana(i), w jakich dziedzinach,sferach naszego życia łapówkarstwoi korupcja występują najczęściej?” w latach1994 i 1997 respondenci najczęściej wskazywalina odpowiedź „Administracja i urzędy”(odpowiednio 44 i 47% ankietowanych). Wtedyto służba zdrowia pojawiła się dopiero natrzecim czwartym miejscu (odpowiednio: 36%w 1994 r., 23% w 1997 r.). Z kolei w roku 1999na służbę zdrowia wskazało aż 67% respondentów.Badanie OBOP z roku 1999 52 potwierdzawyniki CBOS. Tam na pytanie „Jak często,Pana(i) zdaniem, występuje w Polsce zjawiskokorupcji wśród osób wykonujących następującezawody”, 43% ankietowych wskazało, żew przypadku zawodu lekarza zdarza się to bardzoczęsto, a 35%, że raczej często (łącznie78%).Korupcja wśród urzędnikówi politykówPolityka jest sferą życia publicznego skazanąna konotację z korupcją. Takie też skojarzeniaposiadają zwykle respondenci biorącyudział w sondażach na temat zjawiskakorupcji. Działacze partyjni, radni, posłowiei senatorowie najlepiej byli oceniani w 2006 r.,prawie w rok po wygranej Prawa i Sprawiedliwości– partii, która za jeden z podstawowychpunktów swojego programu ogłosiła walkęz korupcją. Tabela 2 wyraźnie wskazuje na spadekwskazania przez ankietowanych tej sferyżycia – zaledwie 35% wskazało sferę politycznąjako dotkniętą zjawiskiem korupcji. Jednakrozpad koalicji, spowodowany między innymiaferą gruntową, oraz wydarzenia takie jak aferahazardowa, według badaczy 53 spowodowałaponowny wzrost liczby respondentów, którzyutożsamiają klasę polityczną z działaniami korupcyjnymi.I tak w roku 2010 politykę jakosferę życia, w której korupcja występuje najczęściej,wytypowało już 60% ankietowanych.Kolejne pytanie, pojawiające się częstow badaniach CBOS, dotyczyło miejsca wykorzystywaniawysokich funkcji publicznych dlanieuzasadnionych korzyści 54 . Badacze zdefiniowali„szczebel lokalny” jako sferę gminnąi powiatową, „szczebel centralny” zaś jakosejm i rząd. Jak rozkładają się odpowiedzi nazadane pytanie pokazuje wykres nr 6.Wykres wyraźnie wskazuje na najczęściejwybieraną odpowiedź – otóż ponad połowarespondentów na przestrzeni piętnastu lat jestzdania, iż korupcja występuje równie często naszczeblu lokalnym, jak i centralnym. Najbardziejpodobne wyniki uzyskano w latach 1995i 2010, gdzie około jedna czwarta respondentówwskazała na szczebel centralny jako miejscenajwiększych nadużyć. Opinie wróciły zatemdo stanu sprzed piętnastu lat.Wykres 6. Przypadki wykorzystania wysokich funkcji publicznych dla czerpanianieuzasadnionych korzyści