ERGUN_CANDAN-_TURKLERIN_KULTUR_KOKENLERI

"TÜRKLER'İN KÜLTÜR KÖKENLERİ"
uzandığı Sovyet bilimadamlarınca tespit edilmiştir. İşte
Batı'ya doğru uzanarak Anadolu'nun altından devam
edip Troya ve Gizeyle birleşen şebeke budur. (21)
Anadolu’nun altında yeralan bu tüneller ağına ilişkin kn
nıtlardan biri de, daha önce üzerinde durmuş olduğumuz Conı
magene Bölgesi’ndeki kazılarda ortaya çıkmıştır.
1954 yılında Commagene bölgesinde kazı yapan arkeolog
lar Nemrut D ağ ı’nın yakınındaki Kâhta K ö y ii’nün altındım
uzanan bir tünel keşfetmişlerdi. Tünelin girişi tek parçadan
oluşmuş yazılı bir kayanın altında ycralıyordu.
Her iki yanında basamakların bulunduğu tünel aşağıya
doğru belli bir eğimle ilerliyordu. Arkeologlar tünel içinde 100
metre ilerledikten sonra karşılarına çıkan balçık tabakasından
dolayı daha fazla gidemeyeceklerini anlayarak geri dönmüşleri
di. Aradan iki yıl geçtikten sonra tüneli temizleme çalışmaları
na katılmak için tekrar geri döndüler. Prof. Kari Döerner 1956
yılında gerçekleştirdikleri bu kazının öyküsünü Türk Arkeoloji
Dergisi’nde 1957 yılında uzun uzun anlatmıştı. Ben de birkaç
paragrafı burada sizlere aktarmak istiyorum:
266
Önce tünelin şimdiye kadar açılmış olan bölümüne raylar
döşedik. Küçük bir çekme makinesi kurduk. Ve tünelin
dibinde çalışan işçilere lüzumlu olan havayı temin ve
tazyikli hava ile çalışan burgulara çalışma kuvveti sevk
eden bir kompresör yerleştirdik.
Tünelin başlangıcından tahminen 120 metre uzaklıkta,
merdiven basamaklarına rastlıyorduk. İşte tam bu noktada
tünel hayret edilecek derecede dik bir meyille aşağı
ya iniyordu. Meyil düşüş açısı 51°'ydi.
Tünelin 158 metre derinliğine kadar inebildik ve hiç bir
şey bulamadık.
Bütün mesai arkadaşlarım için Eski Çağ'da suni oksijen
imal eden herhangi bir alete sahip olmaksızın, bu muaz­