ERGUN_CANDAN-_TURKLERIN_KULTUR_KOKENLERI

"TÜRKLER NASIL MÜSLÜMAN OLDU?"
maııik unsurlarla dolu olduğunu seyahatnamesinde dile getirtil
k ten sonra şu cümleyle kendi düşüncesini kaydetmiştir:
"Anlatılanlardan anlaşıldığına göre, Barak Baba Sarı
Saltuk'un yetiştirdiği bir şeyhtir. Saltuk'un mükâşefe sahibi
olduğu menkul ise de, hakkındaki rivayet şer'i şerife
mugayir görünüyor."
Daha iyi anlaşılması için özellikle ikinci cümledeki bazı
I * 1meleri günümüz Türkçesi’ne çevirelim:
M ükâşefe: T asavvufta gerçek eh lin e Tanrı sırlarının görünm asi.
Menkul: D ilden dile anlatılarak gelen.
Şer'i: Şeriatle ilgili. Şeriat: İslâm i D in kuralları.
Şerif: Kutsal.
M ugayir: Karşıt.
Şimdi bu kelimelerle cümlemizi tekrar yazacak olursak:
[ “Saltuk’un Tanrı sırlarına eren bir kişi olduğu anlatılmak
■vay/ da, hakkındaki söylenenler kutsal şeriat kurallarına kar
■/ görünüyor.”
İbn Battuta’nın seyahatnamesine düştüğü bu yoruma ben-
K ( yorumlar daha sonraki yüzyıllarda da yapılmış ve “Bâtıni
p moterik Çalışmalar” içinde bulunan birçok Şeyh, İslâm dışı
tın tulum içinde olduğu ileri sürülmüş ve halkın geleneklerinde
İM olageldiği bazı Şamanik kökene bağlı ritüel ve inançlar İs-
U iu ı aykırılığı nedeniyle eleştirilmiştir. Hatta bazıları cliştirilp
rlv lc de kalmamış, bunu hayatlarıyla ödemişlerdir.
Yapmış olduğu araştırmalarını çeşitli dergilerde ve kitap-
Itt'l.ı, yayınlayan ve bizim de yukarıda zaman zaman yazıların-
Iİ M) alıntılar yaptığımız Abdülkadir İnan da, buna benzer bir
Hru mu benimsemiş ve düşüncesini şöyle özetlemiştir:
liirkiye'de folklor tetkikleri ilerledikçe İslâm dini ile alâkası
olmadığı hâlde dindenmiş gibi ifa edilen adet ve
295