ERGUN_CANDAN-_TURKLERIN_KULTUR_KOKENLERI

"TÜRKLER'İN KÜLTÜR KÖKENLERİ"
gibi bir özelliği beraberinde getirmiştir. Bunun içinde; bir kur
tarıcı beklemek ve çeşitli sorunları o kurtarıcının halletmesini
istemek gibi toplumsal bir özelliğin bulunduğunu da görüyo
ruz. Böylelikle yöneticilerin aldıkları kararların halk üzerinde
önemli bir etkisinin olduğu tartışılmaz bir gerçek olarak karşı
miza çıkmaktadır.
Ancak bu, az önce dc ısrarla vurgulamaya çalıştığımız gibi
meselenin tamamı değildir... Çünkü bu tespitlerde eksik kalan
önemli bir unsur vardır. O da halkın yeni gelen bu dini, kendi
vicdanlarında ve kendi akıllarında nasıl kabullenmiş olduğu
dur. Bunu sadece, “yöneticiler öyle istedi” diye açıklayabilmek
Tü rk sosyolojisini hiç bilmemek demektir.
Şim di, daha önce nedenlerini ortaya koyduğumuz iki
önemli tespitimizi alt alta sıralayalım:
1- Budizm gibi tamamen mistik bir anlayışın ürünü olan
ve savaşı insanlık dışı bir uygulama olarak gören dinsel akını
lar her ne kadar kısmen Türkler arasında kendilerine bir zemin
bulmuşlarsa da, tarihsel süreç içinde etkinlikleri uzun sürme
miş ve Türkler arasında geniş bir yayılma zemini bulamamış
lardır.
2- Şamanizm varlığını ve etkinliğini artık bitirmek iizc
reydi.
Böylelikle Türkler açısından tarihin öyle bir noktasına gc
liıımiş bulunuluyordu ki; işte tam bu noktada ortaya hiç akılla
ra gelmeyen bir başka unsur çıktı... Ve bu unsur daha sonra
halkın Müslümanlığa geçişinde en önemli rolü oynadı...
İşte şimdi yöneticilerin etkisinin dışındaki, halkın Müslii
manlığı içsel olarak tercih etmelerindeki en önemli unsurun ııe
olduğunu olabildiğince açık ve net olarak irdelemeye çalışaca
ğız...
300
Bunu yapabilmek için yine tarihin geçmiş dönemlerinde