ERGUN_CANDAN-_TURKLERIN_KULTUR_KOKENLERI

"TÜRKLER'İN KÜLTÜR KÖKENLERİ"
men din haline gelen Budizm, V. Y iiz yıl’dan başlayarak Türk
ler arasında önemli bir yayılma göstermişti. Bundan az öneı
bahsetmiştik. Hatta bazı Gök-Ttirk Kağanları bile Budizmi benimseme
istikametine girmişlerdi. Bunlar arasında ünlü Tin!
Kağanları’ndan Bilge Kağan da vardır. Ancak veziri Tonyıı
kuk, onu bu eğiliminden şu sözlerle vazgeçilmiştir:
“Buda Dini Türk’ün askerlik ruhuna çok kötii tesirler
icra edecektir. Savaşı ve hayvan kesmeyi yasaklayan ve mis
kinlik telkin eden bir dini kabul etmek Türkler için bir fela
ket olacaktır
İşte bu görüş, T ü rkle r’in daha sonraki yüzyıllarda İs
lâm iyeti seçişinde de en önemli nedenlerden biri olmuştur.
Daha sonraları Türkler’in Oğuz Boyları tarafından İslâm i
yet’in seçilmesinde ne tür etkenlerin rol oynadığını göstermesi
bakımından yukarıdaki tarihi kayıt çok önemlidir.
O devirde ve o yörede etkin olan dinler arasında savaşa ve
genişleme politikasına izin veren hatta teşvik eden tek din İsla
meyet’ti. O dönemde İslâm Devleti Orduları zaten İslâmiyet’in
yayılması için M ısır’a kadar uzanan bir savaşın içine girmiş
bulunuyorlardı.
Meseleye Türkler açısından bakacak olursak Türkler’in de
savaşçı bir millet olduğu gerçeğini görüyoruz. Şamanizm’de
dinsel kurallardan ziyade, majik uygulamalar daha ön planday
dı. Dolayısıyla insanların dünyasal yaşamlarını dinsel kuralla!
la yönlendirmek gibi bir uygulama söz konusu değildi. Çünkü
Şamanizm, Türkler’in dünyasal yaşamlarından çok, öte dtinya
ile ilgili yaşamlarında ön planda fonksiyon görüyordu. Bu ne
denle de Şamanizm Türkler’e sosyal yaşamlarında her hangi
bir kısıtlama getirmiyordu. Dolayısıyla savaşlara da her hangi
bir kısıtlama getirmesi söz konusu değildi.
Bu tarihsel ve sosyolojik nedenlerden dolayı yönetici sınıl
Türkler’in İslâmiyeti kabul etmeleri bakımından bir fayda gör
298