ERGUN_CANDAN-_TURKLERIN_KULTUR_KOKENLERI

"TÜRKLER'İN KÜLTÜR KÖKENLERİ"
Gerdeğe G irm ek:
Günümüzde sadece tek hir anlamda kullanılmakla birlikli’
ilk ortaya çıkışında çok farklı bir anlama sahip olan Anadolu
muzda bir deyim vardır: “Gerdeğe girmek”
Günümüz Türkçesi’nde Gerdek: Gelinle damadın düğiiıı
gecesi baş başa kaldıkları oda; Gerdeğe girmek ise: Düğün gecesi
gelinle damadın baş başa kalması - zifaf gecesi anlamındu
kullanılmaktadır.
Gerdek Farsça’dan dilim ize girmiş olan bir sözcüktiiı
Farsça’daki asıl anlamı: “ Kubbe - Kubbeli bina”dır.
Eski Çinliler, H unlar’m ve Gök-Türkler’in yuvarlak ve
kubbeli çadırlarına “Kiung-lu” derlerdi. Bazı Etnoloji araştır
macıları “Kubbe” sözcüğünün ortaya çıkışını Ç in liler’in bu
sözcüğüne bağlarlar.
Önceki bölümlerimizde de görmüş olduğumuz gibi, Orta
A sya’da Gök Kubbesi’ne verilen önem ve kutsiyetin bir ben
zeri de çadırların kubbesine de gösterilmekte ve çadır kubbesi
adeta gök kubbesinin sembolü konumundaydı.
Eski Türkler’de Gök “eril”, Yer ise “dişil” prensibinsem
bolü olarak ele alınmaktaydı.
Hatırlanacağı üzere İslâm Tasavvufi düşüncesine göre in
san makro kozmosun yeryüzündeki bir küçük benzeri ve par
çasıdır. Tasavvuf’ta bu nedenle de insana “mikro kozmos” ta
mmlaması getirilmiştir.
Bu benzeşimsel felsefi düşünceye göre: Güvey eril, gelin
ise dişil prensibin yeryüzündeki yansım alarından ibaretti.
Bu felsefi anlayış, hemen hemen birçok eski geleneklerde bu
şekilde nitelendirilmiştir. İşte bu felsefi ve tasavvufi anlayıştan
hareketle erkek göğün, kadın ise yerin sembolü olarak nitelen
dirilmekteydi.
G elin’le güvey’in gökyüzünü sembolize eden çadırın içine
girmeleri ise, Ezoterizm’de çok önemli bir anlama sahip olan
420