Cardiologie Paard - Diergeneeskundig Memorandum

I Embryologie en anatomie
Ia Embryonale ontwikkeling van het hart
Hart en bloedvaten ontwikkelen zich als
eerste functionele orgaansysteem, omdat
diffusie al gauw tekort schiet als voedingsweg
voor het groter wordende embryo.
Het prille begin van het hart vinden we
terug aan de craniale zijde van het embryo,
waarna, door kromming, de eerste hartaanleg
naar caudoventraal verplaatst. Door
deze verplaatsing krijgt de eraan verbonden
ventrale Aorta, die contact gaat maken met
de dorsale Aorta via de kieuwboogarteriën,
ook een definitieve locatie.
De craniale zijde van de hartbuis wordt zo
de uitstroomopening; de caudale zijde gaat
fuseren met het zich ontwikkelende veneuze
systeem. De hartbuis neemt verder in diameter
toe en gaat bloed rondpompen; bij het
paardenembryo is vanaf dag 24 van de ontwikkeling
een gecoördineerde hartslag zichtbaar.
Niet alle delen van de hartbuis ontwikkelen
zich op het zelfde moment en met dezelfde
snelheid, met als gevolg dat er vergrotingen
en insnoeringen van de hartbuis zichtbaar
zijn, die we kunnen herkennen als sinus
venosus, atrium, ventrikel, bulbus cordis en
truncus arteriosus. Vanwege ruimtegebrek
in de pericardiale holte wordt de hartbuis in
een U-vorm gevouwen. Wat later in de ontwikkeling
worden ook de Sinus venosus en
het atrium opgenomen in het pericardium
waardoor de hartbuis meer een S-vorm krijgt
en het enkele atrium dorsaal van het enkele
ventrikel komt te liggen.
Om het hart de voor zoogdieren bekende
bouw te geven en een gescheiden grote en
kleine circulatie te waarborgen, wordt de
hartbuis door septa in compartimenten verdeeld.
Het rechter gedeelte van de Sinus Venosus
wordt het gladwandige deel van het rechter
atrium; het oorspronkelijk atrium wordt het
gespierde hartoortje. Het linker gedeelte van
de Sinus Venosus is later terug te vinden als
de coronair sinus, die uitmondt in het rechter
atrium. Terwijl de Sinus Venosus opgenomen
wordt in het rechter gedeelte van het atrium,
D.M. 57e jaargang - No. 3 blz. 12
monden in het linker deel van het atrium de
Vv. pulmonales uit.
Ter hoogte van de atrioventriculaire overgang
ontwikkelen zich endocardiale kussens,
die naar elkaar toe groeien en fuseren, zodat
er een linker en rechter atrioventriculair kanaal
ontstaat.
Tegelijkertijd ontstaat er vanaf de dorsale
zijde van het atrium een plooi, het zogenaamde
septum primum, die niet compleet is. Naar
het ventrikel toe breidt dit septum zich tot de
endocardiale kussens uit en draagt bij aan de
scheiding tussen atrium en ventrikel. Door
deze verdere uitgroei van het septum dreigt
de open verbinding tussen de beide atria
opgeheven te worden, maar dit wordt voorkomen
door de vorming van een tweede gat,
het ostium secundum, dorsaal in het septum.
Bij het paard gebeurt dit tussen dag 30 en 32
van de dracht.
Daarna ontstaat rechts van het eerste septum
een tweede septum, waarin ook een opening
aanwezig blijft, het zogenaamde Foramen
ovale, zodat er tijdens de gehele intra-uteriene
periode relatief zuurstofrijk bloed vanuit
de placenta rechtstreeks van het rechter naar
het linker atrium kan stromen.
Het ventrikelseptum, dat zowel een spier- als
een bindweefselcomponent heeft, sluit tussen
dag 33 en 36 van de dracht. Belangrijk om te
realiseren is dat het ventrikelseptum op een
dusdanige manier wordt aangelegd dat zowel
het ventrikel (latere linker ventrikel) als een
deel van de bulbus cordis (latere rechter ventrikel)
bloed wegpompen richting de truncus
arteriosus. Om na de geboorte te beschikken
over een kleine en grote circulatie moet er
tot slot nog een links-rechts scheiding aangebracht
worden in de truncus arteriosus.
Dit wordt bereikt door de aanleg en uitgroei
van een spiraalvormig verlopend septum, het
aorticopulmonaire septum
In het hart worden kleppen aangelegd om de
correcte uitstroomrichting te waarborgen en
vulling van de ruimtes mogelijk te maken.
De atrioventriculaire (AV) kleppen ontstaan
tussen atrium en ventrikel uit de wand van
het atrioventriculaire kanaal. Links ontstaat
een tweeslippige (bicuspidalis/mitralis),