Cardiologie Paard - Diergeneeskundig Memorandum

zogenaamde Fick principe en is gelegd door
de onderzoeker A. Fick, die de methode in
1870 ontwikkelde. Het principe is gebaseerd
op twee fundamentele principes: 1) dat alle
zuurstof, die het bloed opneemt uit de inademinglucht,
de longen passeert 2) dat de enige
bron voor arterieel zuurstof, die uit de inademinglucht
en het zuurstof in het veneuze
bloed, dat terugkeert naar de longen, is.
De O2 uptake in de longen kan berekend worden
uit de minuutventilatie en het verschil in
O2 concentratie tussen in en uitademinglucht,
welke beiden berekend kunnen worden. Omdat
al het bloed van het rechter hart door de
longen gaat, is de bloedstroom door de longen
een equivalent voor de CO. Hierdoor kan
de CO berekend worden door de O2 uptake
door de longen en de arteriële en gemengde
veneuze O2 concentratie te meten.
De gebruikte formule is:
CO = O2 opname door de longen (VO 2 ) /
arteriële O 2 concentratie (CaO 2 )-gemengd
veneuze (CvO 2 ) concentratie
De O2 concentratie in het arteriële bloed is
vergelijkbaar met die in de pulmonaal vene.
Omdat een arterieel bloedmonster makkelijker
is af te nemen, wordt deze bemonsterd in
plaats van de pulmonaal vene. Het bloed in
de pulmonaal arterie (PA) wordt beschouwd
als gemengd veneus en wordt verkregen door
de pulmonaal arterie te benaderen via hartkatheterisatie.
Via de vene jugularis wordt door
het rechter hart de PA bereikt. De correcte
locatie wordt gecontroleerd door de drukgolf
te bekijken, door radiologische of echografische
controle of door fluoroscopie. CO metingen,
gebaseerd op de Fick principes, worden
beschouwd als de Gouden Standaard.
De O2 opname is echter moeilijk te meten,
bijvoorbeeld met behulp van een speciaal precies
passend gezichtsmasker. Het ademminuut
volume is te meten met een spirometer
die aan het masker is verbonden. O2 concentraties
in in-en expiratie lucht zijn te meten
maar het systeem vraagt een lange calibratie
tijd, waardoor de Fick techniek onpraktisch is
omdat het bij het wakkere dier niet echt uitvoerbaar
is. Daarnaast maakt de eis, dat het
masker strak moet passen en het feit dat er
veel weerstand is in luchtstroom van het sy-
D.M. 58e jaargang - No. 1 blz. 48
steem, dat het niet toepasbaar is bij arbeid. Er
zijn systemen ontwikkeld die uitgaan van een
open flow masker om dit probleem op te lossen.
Deze systemen maken gebruik van aangepaste
berekeningen om het deels inademen
van omgevingslucht te verdisconteren. Om
het grote ademminuut volume van het paard
te kunnen verwerken, passeert ook niet alle
uitademinglucht de O2 analyzer, wat ook in
de formules verwerkt is.
CO metingen door middel van de Thermodilutie
methode
Bij deze methode wordt een indicator, in dit
geval een volume tot 4 graden gekoelde oplossing
5% dextrose of fysiologisch zout, als
een snelle bolus in een vene ingespoten en in
de PA gemeten. De indicator wordt verdund
door het bloed dat het hart passeert. Omdat
een bekende hoeveelheid en concentratie indicator
ingebracht is kan het bloedvolume
(lees:CO) worden berekend door de concentratie
indicator te meten na verdunning. De
area onder de tijdsconcentratie curve van de
indicator, gemeten uit de arterie, is een maat
voor de CO. Hierbij geldt dat hoe groter de
verdunning is, des te groter de CO is. De formule
die hierbij hoort is:
CO = hoeveelheid indicator (mg) / {(concentratie
(mg/ml) x tijd (min)}.
Deze methode is bij het paard, zowel in rust
als tijdens lopende band arbeid, met succes
toegepast maar een groot nadeel van zowel de
Fick’s methode als de thermodilution methode
is de noodzaak tot hartkatheterisatie, iets
dat niet zonder risico is.
Een publicatie uit 1994 meldde rechter atrium,
rechter ventrikel en pulmonale fibrineuze
endotheel laesies in diverse paarden waarbij
thermodilutie CO metingen waren verricht
over een periode van 6 uur. Daarnaast kwam
trombus formatie voor in de PA en levensbedreigende
ventriculaire aritmiën met name in
geanestheseerde paarden. Humaan worden
complicaties van pulmonaal arterie katheters
gezien zoals vegetatieve pulmonaal klep laesies,
in 4/19, cardiale aritmiën in 90/116, septicaemie
in 2/92 patiënten naast het optreden
van een pulmonaal infarct, in de knoop raken
van de katheter en PA ruptuur.