Cardiologie Paard - Diergeneeskundig Memorandum

alsnog niet tot klachten leidt maar wel tot een
atriumdilatatie heeft geleid. De toch al grote
atriummassa van het paard is hierdoor nog
groter geworden, hetgeen in nog grotere mate
leidt tot een bepaalde kritische atriummassa
waarin “rondzingen” van een afwijkend
elektrisch signaal kan optreden zonder uit te
doven, omdat er altijd wel ergens een stukje
reeds gerepolariseerd weefsel te vinden is dat
weer gedepolariseerd kan worden. Hierdoor
zal het afwijkende signaal niet uitdoven. AF
zelf leidt tot verkorting van de atriale effectieve
refractaire periode, dus tot zogenaamde
elektrische remodellering, dat op zichzelf
weer leidt tot voortduren van AF.
Ten derde kan AF optreden als gevolg van
pathologische afwijkingen aan het hartspier-
weefsel zelf, dus in het kader van een
primaire hartspierziekte. Als gevolg van bijvoorbeeld
een myocarditis kan het atriumweefsel
elektrisch instabiel worden, met als
gevolg een re-entry tachy-aritmie; al dan niet
na het optreden van SVES. Ook in het kader
van congestief hartfalen komt AF bij het
paard voor. Bij histopathologisch onderzoek
van paarden met AF werden in een bepaalde
studie bij 80% van de paarden myocardafwijkingen
gevonden, echter deze werden ook
veelvuldig gevonden bij gezonde paarden;
dus de betekenis ervan was onbekend. Weer
een andere studie toonde geen cardiale afwijkingen
aan bij 57% van de paarden met AF.
AF is de belangrijkste pathologische ritmestoornis
bij het paard die kan leiden tot verminderd
presteren van het dier, afhankelijk
van de tak van sport die het bedrijft. Vooral
bij dravers en renpaarden en in mindere mate
military paarden, is het van belang op tijd de
verstoring te onderkennen omdat deze dieren
de maximale hartcapaciteit nodig hebben om
te kunnen winnen. Het is dus essentieel dat in
deze sporten de atrium- contractie optimaal
bijdraagt aan de ventrikelvulling om maximale
cardiac output te kunnen verzorgen. Bij
het paard draagt de atriumcontractie in rust
slechts voor 10% bij aan de ventrikelvulling;
bij honden is dit veel meer (zo’n 30%). Dit
is ook de reden dat bij de overige sporten
slechts ongeveer 50 % van de sportpaarden
prestatievermindering ondervindt van deze
ritmestoornis.
Bij het paard draagt de atriumcontractie
minder bij tot de ventrikelvulling bij dan
D.M. 58e jaargang - No. 1 blz. 74
[Figuur 30.] Arbeids ECG van een paard met
atrium fibrillatie (AF)
Legenda: Dit paard was arbeids intolerant en
liep in galop met een hartfrequentie van 270
slagen per minuut. Het R-R interval blijft onregelmatig
ondanks de hoge frequentie als gevolg
van de AF.
bijvoorbeeld de hond (10% vs 30%) hetgeen
verklaart waarom paarden lang niet altijd
klachten ondervinden van AF en honden
juist wel. Bij de mens kent het een zeer grote
variatie in klinische presentatie en een grote
range van bijbehorende polsfrequenties. Voor
sommige mensen geeft het vooral een erg onrustig
gevoel. Het paard heeft in rust dan ook
een onregelmatig onregelmatig hartritme
maar in een normale gemiddelde frequentie.
Honden zullen altijd een tachycardie vertonen
in rust. Een deel van de paarden zal bij
arbeid met hogere hartfrequenties lopen dan
normaal het geval zal zijn en dit is vaak de
groep die arbeidsintolerant is. Hartfrequenties
van meer dan 300 per minuut zijn hierbij
geen uitzondering (fig. 30). Bij sporten, waarbij
cardiovasculair minder gevraagd wordt
(bijvoorbeeld dressuur en springen), presteren
vele dieren nog goed op internationaal
niveau; ook op topniveau. In tegenstelling tot
bij de mens en kat bestaat er geen verhoogd
risico op trombose vorming als gevolg van
AF en, als AF de enige afwijking is, is de
prognose gunstig ook al wordt er niet gereguleerd
of lukt regulatie niet. Voor renpaarden
en dravers is echter de maximale cardiac output
nodig om een kans te maken om te winnen.
Dus renpaarden, die tijdens de ren AF
krijgen, lopen de race vaak wel uit maar winnen
niet meer. Paarden die samengestelde
wedstrijden lopen en AF hebben, presteren
vaak beneden de maat, zeker als ze op hoger
niveau ingezet worden.
Diagnostiek:
Onder Nederlandse omstandigheden wordt
AF vaak als toevalsbevinding vastgesteld.
Een deel van de sportpaarden vertoont wel