Cardiologie Paard - Diergeneeskundig Memorandum

Vena cava cranialis belemmert of benadeelt,
kan een verhoogde venepols zichtbaar zijn.
Hart
Palpatie en percussie:
Het kan zinvol zijn specifiek te palperen naar
de ictus cordis. Indien deze verder naar caudaal
dan normaal te voelen is kan het wijzen
op cardiomegalie. Normaliter strekt deze zich
uit tot in de 4e of 5e intercostaal ruimte (ICR).
Trillingen van wervelingen in de bloedstroom
kunnen worden waargenomen op de thoraxwand
op het projectiegebied van de kleppen
als een fremitus. Bij souffles met een intensiteit
van 4/6 of hoger wordt een fremitus waargenomen.
Ook de grootte van het gebied dat
de hartdemping weergeeft bij percussie kan
de grootte van het hart weergeven. Als de (relatieve)
hartdemping over een groter gebied
dan normaal te percuteren is kan dit een indicatie
zijn voor (ernstige) cardiomegalie.
Ausculatie
Goed klinisch onderzoek en een gedetailleerde
auscultatie maken het stellen van een
waarschijnlijkheidsdiagnose mogelijk als je
goed getraind bent in het karakteriseren van
de gehoorde geluiden en daarna het interpreteren
hiervan. Inspectie van het hart is niet
zinvol gezien de locatie ervan; palpatie leert
wanneer de ictus cordis optreedt, oftewel de
hartpuntstoot die samengaat met de systole.
Naast informatie over de timing van de hartcyclus
kan er verder al dan niet een fremitus
worden waargenomen. Dit is de sensatie van
een op de thoraxwand waarneembare meer
of minder lichte trilling die het gevolg is van
bovenmatige werveling van bloed tijdens de
hartactie. Meestal gaat deze fremitus dan ook
gepaard met een luide souffle die het gevolg is
van een forse kleplekkage of juist een minder
groot ventrikel septum defect (VSD), beide
veroorzakers van zoveel werveling dat die
kan worden waargenomen op de thoraxwand.
Bij auscultatie worden drie parameters beoordeeld,
namelijk:
• de intensiteit van de harttonen,
• de regelmaat (frequentie weten we al
door het onderzoek van de polsfrequentie
aan de kaak),
• bijgeluiden.
De intensiteit is bij het normale paard gesteld
op 8:4 (om aan te geven dat, vergeleken bij
het rund, waarbij de intensiteit als 10:5 wordt
uitgedrukt, de harttonen iets zachter klinken);
de eerste harttonen moeten telkens gelijk aan
elkaar zijn evenals de opeenvolgende tweede
harttonen (1=1, 2=2). Bijgeluiden zijn onder
te verdelen als extracardiale (ademhalingsgeluiden,
borborygmie) en cardiale geluiden
(b.v. souffles). Alleen het vaststellen van een
souffle is onvoldoende tijdens een volledig
cardiologisch onderzoek. De intensiteit (op
een schaal van 1-6; ook wordt een 1-5 schaal
gevonden in de literatuur), timing (systolisch
of diastolisch), duur (vroeg-, mid-, eind-,
holo-, pansystolisch of diastolisch), aard van
het geluid (bandvormig, crescendo, decrescendo)
en karakter (blazend, rauw, toeterend,
schurend, muzikaal) van het geluid moeten
beschreven worden. Ook het localiseren van
het punctum maximum (pmax) is essentieel.
Dit is nuttig omdat de verschillende oorzaken
van een souffle zoals diverse soorten klepinsufficiënties,
oorzaken ervan of congenitale
afwijkingen eigen karakteristieken hebben.
Klinisch onderzoek kan daarom leiden tot
een waarschijnlijkheidsdiagnose. Na een gedegen
klinisch onderzoek is nader onderzoek
naar de achtergrond en betekenis van de souffle
dan ook niet altijd nodig, afhankelijk van
het totaal aan klinische bevindingen, het gebruiksdoeldoel
van het paard of de vraag van
de eigenaar.
Goed ausculteren is alleen te leren als er
telkens feedback ontvangen wordt over de
werkelijke oorsprong van de geluiden en hun
betekenis. Een duidelijke en eenduidige beschrijving
van, en gebruik van deze beschrijving
is hierbij noodzakelijk. Van de souffle
willen we weten op welke klepgebieden deze
te horen is (bijvoorbeeld op alle klepgebieden)
en op welk klepgebied de maximale intensiteit
te horen is. Daarnaast, in welke fase van
de hartactie het optreedt (bijvoorbeeld holosystolisch),
wat de intensiteit van de souffle is
(bv. 3/5), welk karakter het geluid heeft (bv.
blazend) en of het toe-of afneemt in intensiteit
of gelijk blijft (bv. bandvormig in plaats van
crescendo of decrescendo). Een voorbeeld
van een beschrijving van een LAV insufficiëntie
zou kunnen zijn: een holosystolische
3/5 bandvormige blazende souffle hoorbaar
D.M. 58e jaargang - No. 1 blz. 29