Cardiologie Paard - Diergeneeskundig Memorandum

tions) (fig. 26). Wanneer de nadepolarisatie
groot genoeg is kan dit de trigger zijn voor
een extrasystole of zelfs een reeks van extrasystolen
Early afterdepolarizations (EADs)
Deze kunnen optreden tijdens het laatste
deel van de plateaufase/begin van de repolarisatiefase
van de actiepotentiaal, vooral
wanneer de actiepotentiaal verlengd is door
veranderingen in natrium of kalium stromen.
Bradycardie verhoogt de kans op EADs.
EADs zijn het gevolg van hernieuwde activatie
van de L-type Ca 2+ kanalen tijdens de
actiepotentiaal. Kennelijk duurt de actiepotentiaal
lang genoeg voor een deel van de
Ca 2+ kanalen om te herstellen van inactivatie
en opnieuw te openen. Dit mechanisme kan
mogelijk verklaren waarom klasse 3 antiaritmica
(bijv. D-sotalol) de kans op EADs
verhogen. Klasse 3 anti-aritmica zorgen voor
inhibitie van de “delayed rectifier K+ current
(IKr)” en een substantiële verlenging van de
actiepotentiaal en refractaire periode. Hierdoor
kunnen ze gebruikt worden om re-entry
circuits te doorbreken.
EADs zijn met name bekend uit de humane
geneeskunde omdat patiënten met het “long-
QT syndrome“ risico lopen op het ontwikkelen
van Torsades de Pointes aritmieën en
ventriculaire fibrillatie. Het long QT-syndrome
kan zowel aangeboren als verkregen zijn.
Vele geneesmiddelen, waaronder anti-histaminica
en antibiotica hebben als bijwerking
dat ze het IKr kanaal kunnen blokkeren en
zorgen voor verlenging van de actiepotentiaal
(=long QT). Torsades de Pointes kan bij
het paard worden geïnduceerd door kinidine,
vooral als het dier hypokalemisch is.
Delayed afterdepolarizations (DADs)
DADs vinden plaats kort nadat de cel is gerepolariseerd
en kunnen optreden wanneer
het sarcoplamastich reticum (SR) spontaan
Ca 2+ begint af te geven. Het Ca 2+ -afgifte kanaal
in het SR is namelijk gevoelig voor de
concentratie Ca 2+ in het SR. Wanneer de Ca 2+
concentratie in het SR gestegen is, neemt de
kans toe dat de Ca 2+ -afgifte kanalen (= ryanodine
receptoren) open staan. Bij spontane
opening van de Ca 2+ -afgifte kanalen kan het
vrijgekomen Ca 2+ zorgen voor calcium-geïnduceerde-calcium-afgifte
uit het SR, waarbij
de trigger dus niet extracellulair Ca 2+ maar
intracellulair Ca 2+ is.
Welke situaties verhogen de kans op DADs?
In feite iedere situatie die het Ca 2+ gehalte
van het SR verhoogt zoals weefselbeschadiging,
anoxie en een verhoogde sympathicotonus.
Anoxie kan o.a. leiden tot remming
van de 3Na+/2K+-ATPase en dus een
stijging van het intracellulaire Na+ gehalte.
Deze stijging verlaagt de drijvende kracht
voor de 3Na+/1Ca 2+ exchanger (NCX) in het
sarcolemma met als gevolg dat minder calcium
naar extracellulair gepompt wordt en
meer calcium in het SR opgeslagen wordt.
Eenzelfde mechanisme verklaart het positief
inotrope effect van digoxine (hartglycoside
afkomstig uit vingerhoedskruid). Overdosering
van digoxine kan o.a. leiden tot DADgeïnduceerde
aritmieën.
Een verhoogde sympathicotonus en een verhoogde
hartfrequentie zijn belangrijke factoren
bij de ontwikkeling van DADs. Activatie
van de adrenerge β-1 receptoren zorgt voor
een toename van de Ca 2+ instroom door Ltype
Ca 2+ kanalen in het sarcolemma en toename
van de Ca 2+ -ATPase pompactiviteit in
het SR. De Ca 2+ -inhoud van het SR neemt
toe. Een verhoging van de hartfrequentie
zorgt op eigen wijze voor een toename van
de SR Ca 2+ -inhoud.
Wat is de relatie tussen spontane Ca 2+ afgifte
uit het SR en de vertraagde nadepolarisatie?
De spontane afgifte van Ca 2+ zorgt voor een
stijging van de [Ca 2+ ] vlak onder het sarcolemma.
Deze stijging activeert de NCX in
het sarcolemma. Na activatie zorgt deze
electrogene pomp voor een netto instroom
van positieve lading. Dit verklaart de membraandepolarisatie.
Wanneer de depolarisatie
groot genoeg is kan één enkel of soms zelfs
een hele reeks van actiepotentialen opgewekt
worden die zich over het myocard verspreiden
(fig. 26).
IVe3 Voorbeelden van storingen in de
prikkelvorming
Voor het geval de normale SA pacemaker
niet in staat zou zijn het omliggende atrium
weefsel te activeren, kunnen latente pacemakers
in het atrium, de AV-knoop, Purkinje
vezels of latente pacemakers in het ventrikel
het hartritme gaan reguleren. De functie van
dit beveiligingssysteem is simpelweg een
D.M. 58e jaargang - No. 1 blz. 67