Denkende Machines -- Computers, rekenen, redeneren - CWI

96 Biografieën
John von Neumann (1903-1957)
Johan (later John) von Neumann werd geboren in Boedapest. Al heel vroeg op school werd
duidelijk dat hij een wiskundig genie was, met een heel bijzonder geheugen. Zo had hij bijvoorbeeld
na een paar keer doorlezen een hele pagina uit het telefoonboek in zijn hoofd. Zijn
wetenschappelijke carrière bracht hem in 1930 naar de Amerikaanse Princeton universiteit waar
hij 1933 tegelijk met Albert Einstein professor werd.
Met Oskar Morgenstern is Von Neumann de grondlegger van de speltheorie. In hun boek
uit 1944 (De theorie van spelen en economisch gedrag) wordt een poging gedaan een wiskundig
model (het spel) voor economische interacties te construeren. Een spel kent aan elke speler
een aantal mogelijke strategieën toe, en de uitkomst van het spel is dan afhankelijk van de
door de spelers gekozen strategieën. Analyse van het spel kan bepaalde optimale strategieën
opleveren, bijvoorbeeld strategieën die het best mogelijke resultaat opleveren ongeacht de door
de tegenstander(s) gekozen strategie.
In 1944 kwam Von Neumann in contact met de groep die
de ENIAC computer aan het bouwen was. Tijdens de bouw
werd al overlegd over de architectuur van een opvolger. Deze
discussies zetten Von Neumann aan tot het schrijven van de
beroemde First Draft of a Report on the EDVAC (1945).
Dit was de eerste beschrijving van de architectuur die bekend
werd als ‘Von Neumann architectuur’, met zowel het
programma als de data opgeslagen in het computergeheugen.
De EDVAC was bedoeld als de eerste computer volgens dit nieuwe concept. Dat lukte niet
helemaal: door verloop in de groep liet de voltooiing van de EDVAC tot 1952 op zich wachten.
Intussen waren in Groot-Brittannië al computers van het Von Neumann type operationeel.
Von Neumann deed theoretisch onderzoek naar kwantummechanica en naar het wezen van
berekening (in de zogenaamde automatentheorie). Hij verkocht ook wel eens onzin. Zo stelde