Eechoud_1953_ kapmes.pdf - Stichting Papua Erfgoed

per se van de Monao zijn geweest. (Hetgeen achteraf door
dezen ook erkend werd tegenover de Kaowerawedj, die mij
trouwens het hele verhaal in geuren en kleuren met naam
en toenaam wisten te vertellen.)
De Dajaks — zelf ook primitieven! — wilden wraak nemen.
Op de oostelijke oever riepen ze een zestal Sieadjoe vriendelijk
toe, lokten hen naderbij, gaven hun rijst te eten
en toen de stakkerds, die nergens schuld aan hadden, goed
op hun gemak gesteld waren, maakten ze hen af: vijf met
het kapmes en een met de karabijn (waarmee de Dajakmandoers
gewapend waren).
De laatste jaren had ik zoal eens geïnformeerd naar de
mogelijkheid voor een leek om astronomische plaatsbepalingen
te verrichten en ik was teruggeschrokken van
wat diverse zeelieden me vertelden. Het zou een vreselijk
moeilijk karwei zijn en me zeker wel twee jaren kosten
eer ik het kende.
Tot me een gouvernementsmarineofficier antwoordde:
„Sterren schieten? Een klein kunstje; dat leer ik je binnen
een maand".
Hij hield woord; in minder dan een maand had ik het
onder de knie — en redelijk nauwkeurig. Mijn plaatsbepalingen
waren tot op tien seconden, dat is tot op 300
meter, zuiver. Vele explorateurs zouden blij zijn als ze
steeds op 300 meter nauwkeurig wisten waar ze zaten.
Het kwam er op neer, dat ik een aantal handelingen verrichtte
en een aantal berekeningen maakte, eigenlijk niet
wetend wat ik deed. Mijn meten van allerlei bogen en
hoeken was gebaseerd op ingewikkelde boldriehoeksmetmg;
maar om de metingen te doen behoefde ik de theorie volstrekt
niet te kennen — en de lange lijst van calculaties
met cosinus van dit en tangens van dat was een kwestie
van opzoeken in zee-almanak en logarithmetafel.
De bij vroegere plaatsbepalingen zo lastige kwestie van de
juiste tijd leverde toen ook al geen moeilijkheden meer
op, daar vele radiostations reeds precisie-tijdseinen uitzonden.
Dat maakte het mogelijk te volstaan met minder
221