Evaluatie van Preventieve Ondersteuning ... - Trimbos-instituut

More documents

Recommendations

Info

Diepteinterviews Naast de registratiedata is kwalitatieve data verzameld aan de hand van elf diepte‐interviews met dertien mantelzorgers. De interviews hadden een open karakter. De respondenten kregen de vrijheid om zelf een antwoord te formuleren. Verder werden de interviews semi‐gestructureerd afgenomen. De interviews werden geleid aan de hand van een vragenlijst. Deze vragenlijst is vervaardigd om tijdens de interviews een aantal aandachtspunten ter sprake te laten komen. De vragen van de vragenlijst en de volgorde van deze vragen lagen van tevoren niet strak vast, maar de onderwerpen die minimaal aan bod moesten komen wel. De respondenten kregen bij elk onderwerp de ruimte om over hun ervaring te praten en dit vanuit een eigen referentiekader weer te geven (Baarda et al., 2005; Den Boer et al., 1994; Linders & Hijmans, 1995). De vragenlijst is getest met een mantelzorger die een soortgelijk POM‐aanbod heeft gehad bij een andere instelling van GGz Centraal (De Meregaard). Procedure Voorafgaand aan het interview werd een korte introductie gegeven. Tevens werd voorafgaand aan het interview gevraagd of de respondent bezwaar had tegen geluidsopnamen met behulp van een voice recorder. Hierbij werd vermeld dat de opnamen gebruikt worden om de gegevens zo accuraat mogelijk te kunnen verwerken. Tijdens de interviews werd de semi‐gestructureerde vragenlijst als leidraad gebruikt om het gesprek op gang te brengen en te sturen. Bovendien nam de interviewster voor elk interview de registratieformulieren van de respondent door en werd de vragenlijst aangevuld met notities (bijv. over gebruik van het aanbod). Op deze wijze kon de interviewster door de POM‐medewerker genoteerde uitkomsten van het POM‐aanbod aan de orde brengen, indien de respondenten deze onderwerpen zelf niet aansneden. Vragenlijst De vragen van de semi‐gestructureerde vragenlijst vloeien voort uit bovengenoemde vraagstellingen. Bovendien zijn de resultaten van de literatuurstudie meegenomen in de opzet van de vragenlijst. De vragen vallen uiteen in zes categorieën: inleidende vragen (I), spontane reactie (II), vragen met betrekking tot vroegtijdige opsporing (III), het wegnemen van belemmeringen voor het inschakelen van ondersteuning (IV) en de waardering van het POM‐aanbod (V) en afrondende vragen (VI). Allereerst werden inleidende vragen gesteld om de antwoorden van de respondenten in hun context te kunnen plaatsen. Er werd gevraagd naar de relatie tot de verzorgde, de inschatting van de hulpbehoefte door de respondent, de ziekte/beperkingen van de verzorgde, het ziekteverloop van de verzorgde, de leefsituatie (opname, woon‐ en gezinssituatie), het zorgverloop van de respondent (‘geboden mantelzorg’), het verloop van het zorgarrangement 6 en reflectie van de respondent op de geboden mantelzorg (bijv. motivatie) en op het inschakelen van ondersteuning (framing rules). Vervolgens werden de respondenten gevraagd of zij zelf iets konden vertellen over wat zij van het POM‐aanbod vinden, hoe ze POM ervaren hebben en wat POM voor hen heeft betekend. Op deze manier komen punten aan het licht waar de respondenten zelf spontaan opkomen. Wanneer de respondent was uitgepraat werd ingehaakt op de onderwerpen die in het spontane antwoord naar voren komen. Daarna werd semi‐gestructureerd een aantal vragen afgelopen, zodat belangrijke onderwerpen aan de orde kwamen (vroegtijdige opsporing, het wegnemen van belemmeringen voor het inschakelen van ondersteuning en de waardering van het POM‐aanbod). Ook afrondende vragen en demografische kenmerken (leeftijd, opleidingsniveau, nationaliteit en maatschappelijke situatie) zijn opgenomen in deze vragenlijst. Vragen met betrekking tot vroegtijdige opsporing, het wegnemen van belemmeringen voor het inschakelen van ondersteuning en de waardering van het POM‐aanbod worden besproken in onderstaande tekst ('Overzicht per onderzoeksvraag'). De vragenlijst voor de interviews is te vinden Bijlage IV. Verzamelde data De interviews duurden gemiddeld één uur. Het langste interview duurde twee uur en tien minuten (R12‐R13). Het kortste interview duurde een half uur (R11). In het laatstgenoemde interview heeft de respondent geen antwoord willen geven op enkele vragen die niet direct gerelateerd waren aan 6 Vragen over de zorgontvanger, het zorgverloop en het verloop van het zorgarrangement zijn gebaseerd op vragen uit de vragenlijst voor mantelzorgers in het onderzoek van Tonkens et al. (2009). 33
het POM‐aanbod. Om deze reden ontbreken enkele gegevens over de context van de respondent en is de respondent bij sommige analyses buiten beschouwing gelaten. De overige data van de respondent biedt aanvullend inzicht in de ervaring, uitkomsten en waardering van het POM‐aanbod en is daarom meegenomen in de evaluatie. Overzicht per onderzoeksvraag Onderzoeksvraag I: In hoeverre is bij POM sprake van vroegtijdige opsporing van mantelzorgers van mensen met psychische problemen? Om te onderzoeken in hoeverre bij POM sprake is van vroegtijdige opsporing van mantelzorgers van mensen met psychische problemen zijn ten eerste gegevens verzameld over de mate van ervaren belasting van de respondenten. Data over de ervaren belasting betreft EDIZ‐scores en de ervaren belasting volgens de respondenten. Daarnaast zijn gegevens verzameld over het zorgverloop en de beleving van het stadium van het POM‐aanbod. Onderzoeksvraag II: In hoeverre neemt POM belemmeringen weg voor het inschakelen van ondersteuning bij mantelzorgers van mensen met psychische problemen? Om te onderzoeken in hoeverre POM belemmeringen wegneemt voor het inschakelen van ondersteuning zijn ten eerste gegevens verzameld over uitkomsten van het POM‐aanbod voor de respondenten (wat heeft POM voor de respondenten betekend? welke ondersteuning is gebruikt naar aanleiding van het POM) en redenen waarom respondenten geen ondersteuning hebben ingeschakeld naar aanleiding van het POM‐aanbod. Ten tweede is nagegaan in hoeverre POM belemmeringen wegneemt op het gebied van 'willen', 'weten', 'kunnen' en ‘voorbereiding’ bij het inschakelen van ondersteuning. Ten derde is nagegaan in hoeverre aspecten van POM – het geven van erkenning, het in kaart brengen van de ervaren belasting, knelpunten en ondersteunings‐ behoeften en het geven van inzicht in ondersteuningsmogelijkheden – bijdragen aan het wegnemen van belemmeringen voor het inschakelen van ondersteuning. De opbouw van deze dataverzameling wordt beschreven in onderstaande tekst. Allereerst werd gevraagd of de respondent zelf iets kon vertellen over wat POM hem/haar heeft opgeleverd. Daarnaast werd gevraagd wat de verschillende elementen van POM de respondent heeft opgeleverd. Vervolgens werd aan de respondent gevraagd of hij/zij iets heeft ondernomen als vervolg op het POM‐gesprek, wat en waarom. Afhankelijk van het antwoord van de respondent werd gevraagd of zij naar aanleiding van het gesprek ondersteuning hebben ingeschakeld, voor‐ bereidingen hebben getroffen voor het gebruik maken van ondersteuning, overwogen hebben om ondersteuning in te schakelen; wat en waarom. Verder werd gevraagd in hoeverre de respondent het gevoel/idee had dat er iets moest veranderen; wat en waarom. Ook werd gevraagd of de respondenten op dit moment knelpunten ervaren. Indien bevestigend werd geantwoord, werd gevraagd of de respondent daar ondersteuning voor inschakelt; wat en waarom. Om na te gaan in hoeverre de verschillende elementen de beoogde uitkomsten hebben behaald, werd de respondent na bovenstaande vragen vier uitspraken voorgelegd. De respondent werd gevraagd bij elk van deze uitspraken aan te geven in hoeverre die op hem/haar van toepassing is (helemaal niet, nauwelijks, neutraal, enigszins, helemaal) en dit antwoord toe te lichten. De uitspraken zijn: (1) Het POM‐gesprek gaf mij erkenning en waardering, (2) Het gebruik van de EDIZ‐ vragenlijst gaf mij inzicht in mijn belasting, (3) In het POM‐gesprek kwamen mijn knelpunten en ondersteuningsbehoeften naar voren en (4) De schriftelijke informatie gaf mij inzicht in onder‐ steuningsmogelijkheden. Bij de afronding van het interview werd gevraagd of de respondent denkt dat POM bijdraagt aan het voorkomen van overbelasting; waarom. Bovendien werd gevraagd of de respondenten het na POM makkelijker vinden om tijdig hulp in te schakelen; waarom. Verder werd gevraagd of de respondent anders is gaan aankijken tegen het gebruik van ondersteuning (‘framing'), door POM meer geneigd is om ondersteuning te vragen ('willen'), door POM meer op de hoogte is van mogelijkheden voor ondersteuning voor zichzelf (‘weten’) en door POM ondersteuning heeft gevonden dat aansluit op zijn/haar behoeften (‘kunnen’). 34
Page 1 and 2: Evaluatie van Preventieve Ondersteu
Page 3 and 4: MSc Thesis Leerstoelgroep Sociologi
Page 5 and 6: 10. Geschiktheid voor mantelzorgers
Page 7 and 8: SAMENVATTING Preventieve ondersteun
Page 9 and 10: INLEIDING Het Nederlandse overheids
Page 11 and 12: THEORETISCH KADER 1. Waarom dreigt
Page 13 and 14: volgens hen nodig is om adequate zo
Page 15 and 16: onderzoek is echter verricht onder
Page 17 and 18: 'ernstig belast' zowel zwaar als ov
Page 19 and 20: Bovendien laten Caserta et al. (199
Page 21 and 22: 2. Hoe kan overbelasting van mantel
Page 23 and 24: Tabel 2. Typologie van mantelzorger
Page 25 and 26: 2.3 Het effect van ondersteuning Ov
Page 27 and 28: 3. Conceptueel model voor het voork
Page 29 and 30: Een eerste drempel is dat mantelzor
Page 31 and 32: 4.1.2 Transtheoretisch model voor g
Page 33 and 34: POM‐methodiek verslag gedaan van
Page 35 and 36: deze vlak na de intake van de naast
Page 37: Bovendien is het gesprek alleen aan
Page 41 and 42: RESULTATEN 6. Kenmerken respondente
Page 43 and 44: Tabel 6. Kenmerken zorgsituatie R W
Page 45 and 46: 7. Vroegtijdige opsporing In dit ho
Page 47 and 48: Ja, ik kwam nog beneden en ik zat a
Page 49 and 50: 8. Wegnemen van belemmeringen voor
Page 51 and 52: Ondersteunend netwerk Een aantal re
Page 53 and 54: Box 1. Zorg goed voor jezelf Boodsc
Page 55 and 56: … dat ik in een gat zou vallen, w
Page 57 and 58: [Naam zorgontvanger] is in de war.
Page 59 and 60: hoeverre POM bijdraagt aan het voor
Page 61 and 62: Ondersteuning op het gebied van ‘
Page 63 and 64: 8.2.5 Conclusie Tot slot volgt in d
Page 65 and 66: geen ondersteuning nodig hadden aan
Page 67 and 68: 9. Waardering Dit hoofdstuk gaat ov
Page 69 and 70: 9.3.2 Element: EDIZvragenlijst Wa
Page 71 and 72: dat zij er al zoveel van af wist (R
Page 73 and 74: Alle respondenten waarderen de gesc
Page 75 and 76: Het zou van mij nog veel uitgebreid
Page 77 and 78: omdat het POM‐aanbod volgens haar
Page 79 and 80: dat de mantelzorgers ook goed voor
Page 81 and 82: 11. Conceptueel model Het conceptue
Page 83 and 84: Als ik echt hulp voor mezelf nodig
Page 85 and 86: haar ervaren overbelasting (na de t
Page 87 and 88: vragen (bijv. het bespreken van kne
Page 89 and 90:
13. Discussie 13.1 Aanvulling op ee
Page 91 and 92:
Mantelzorgers die tijdens het POM
Page 93 and 94:
LITERATUURLIJST Archbold, P. G. (19
Page 95 and 96:
Luijkx, K. G. (2001). Zorg; wie doe
Page 97 and 98:
BIJLAGE I Uitvoering POM II Informa
Page 99 and 100:
II Informatieformulier Evaluatie va
Page 101 and 102:
III Toestemmingsverklaring TOESTEMM
Page 103 and 104:
II Spontane reactie o Kunt u zelf i
Page 105 and 106:
V POMaanbod respondenten Overzich
show all

Evaluatie van Preventieve Ondersteuning ... - Trimbos-instituut

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?