Evaluatie van Preventieve Ondersteuning ... - Trimbos-instituut

gegeven suggereert dat incidenteel gebruik van ondersteuning minder verandering vereist dan tijdig
structureel gebruik maken van ondersteuning.
Ook geven de meeste geïnterviewde mantelzorgers aan dat zij al vóór POM positief tegenover
het inschakelen van ondersteuning stonden en geneigd waren om ondersteuning in te schakelen.
Wellicht is deze groep mantelzorgers oververtegenwoordigd omdat vertekening is opgetreden
doordat zij 1) zijn ingegaan op het POM‐aanbod en 2) deelnemen aan het onderzoek omdat zij
ondersteuning voor mantelzorgers belangrijk vinden. Anderzijds zijn de reacties van de
mantelzorgers het antwoord op een zeer explorerende vraag. In het onderzoek is bijvoorbeeld geen
onderscheid gemaakt tussen visies op verschillende ondersteuningsvormen (bijv. professionele hulp
voor de zorgontvanger versus emotionele steun en educatie voor de mantelzorger). Ook is niet
ingegaan op de visie op het preventief inschakelen van structurele ondersteuning. Het belang van
dergelijk onderscheid is in de loop van het onderzoek aan het licht gekomen en kan worden
meegenomen in vervolgonderzoek naar de invloed van het referentiekader van de mantelzorger.
13.7 Beleidsaanbevelingen
Mantelzorgondersteuning staat hoog op de agenda bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport. De Wet maatschappelijke ondersteuning verplicht lokale overheden bij te dragen aan het
ondersteunen van mantelzorgers zodat zij hun zorgtaken kunnen blijven vervullen. Het voorkomen
van overbelasting en het bieden van adequate ondersteuning zijn belangrijke doelen in het beleid
(VWS, 2007). Preventieve ondersteuning voor mantelzorgers is daarbij van essentieel belang.
Aangezien veel mantelzorgers vooral zijn gefocust op de hulpvraag van de zorgontvanger en voorbij
gaan aan hun eigen ondersteuningsbehoefte, zullen veel mantelzorgers niet worden bereikt met
folders of websites over ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers (Linders, 2010). Daarom
is het belangrijk dat mantelzorgers actief benaderd worden. Bovendien laat deze thesis en ander
onderzoek (zie bijv. De Boer & Van Campen, 2009; Kempkes, 2000) zien dat mantelzorgers diverse
belemmeringen ervaren bij het inschakelen van ondersteuning. POM is een methodiek die mantel‐
zorgers actief benadert en belemmeringen wegneemt voor het gebruik van ondersteuning. De
methodiek is geschikt voor mantelzorgers in het algemeen. POM beslaat verschillende basisfuncties
van mantelzorgondersteuning en kan mantelzorgers tijdig naar alle acht onderdelen van mantelzorg‐
ondersteuning leiden (VWS, 2009). De uitkomsten van deze thesis duiden aan dat POM zelf de
basisfuncties 'informatie', 'advies en begeleiding' en 'emotionele steun' en ‘educatie’ beslaat.
De actieve benadering van de zorginstelling om met de mantelzorger in gesprek te komen
toont waardering en erkenning voor de mantelzorgers. Ook het gesprek zelf biedt veel mantelzorgers
emotionele steun. Daarnaast kan de bekwame POM‐medewerker, indien gewenst, de mantelzorger
voorlichten over bijvoorbeeld de ziekte van de zorgontvanger of over het omgaan met de problema‐
tiek. Verder biedt de standaard aangeboden schriftelijke informatie inzicht in ondersteunings‐
mogelijkheden voor mantelzorgers. Afhankelijk van de uitkomsten van het gesprek doet de POM‐
medewerker een ondersteuningsaanbod of regelt een doorverwijzing. Op deze wijze leidt POM
mantelzorgers naar andere vormen van mantelzorgondersteuning toe.
Om tijdig gebruik van mantelzorgondersteuning te bevorderen, kunnen lokale overheden de
POM‐methodiek hanteren. Gemeenten kunnen bijdragen door het POM‐aanbod onder zorg‐ en
welzijnsorganisaties te faciliteren. Op deze wijze kunnen gemeenten hun rol vervullen om ver‐
bindingen te leggen tussen alle betrokken (lokale) partijen. POM‐aanbieders bieden zelf preventieve
ondersteuning en leiden mantelzorgers naar andere vormen van ondersteuning. De POM‐methodiek
biedt houvast om mantelzorgers te benaderen en de drempel voor het tijdig inschakelen van
ondersteuning zo laag mogelijk te maken.
87