Evaluatie van Preventieve Ondersteuning ... - Trimbos-instituut

11. Conceptueel model
Het conceptueel model is tijdens de dataverzameling en data‐analyse van dit onderzoek gebruikt als
referentiekader. In dit hoofdstuk worden opmerkelijke bevindingen rondom het conceptueel model
beschreven.
11.1 Framing rules
Allereerst wordt samengevat hoe de invloed van framing rules naar voren komt in de resultaten
beschreven in de voorgaande hoofdstukken. Daarna worden overige invloeden van framing rules
beschreven.
11.1.1 Framing rules in de voorgaande resultaten
Motivatie
Als motivatie voor de geboden mantelzorg komen voornamelijk morele, emotionele, of sociale
redenen naar voren, zoals houden van en de verwantschapsrelatie. Sommige mantelzorgers noemen
een meer pragmatische of ‘zakelijke’ reden, maar vullen deze reden aan met morele, emotionele of
sociale redenen. Zo noemt een respondent allereerst als reden dat de zorgontvanger het gevraagd
heeft, maar vult direct aan dat ze het ook deed omdat de zorgontvanger haar beste vriendin was (R9).
Belemmering
Bovendien blijkt uit de interviews dat framing rules een psychologische drempel kunnen vormen
voor het inschakelen van ondersteuning. Zo vertelt een respondent dat zij anders aankijkt tegen hulp
vragen dan tegen hulp aangeboden krijgen. Als je hulp moet vragen dan wordt er volgens de
respondent van je verwacht wordt dat je het eigenlijk zelf zou moeten kunnen en weten, terwijl als je
hulp wordt aangeboden dan is het vanzelfsprekend dat je daar hulp bij zou kunnen krijgen (R7).
Andere voorbeelden van framing rules die een drempel vormen voor het inschakelen van
ondersteuning zijn: 'je gaat geen geld vragen, daar werk je voor', 'ik ben niet ziek, hij is ziek' en 'hulp
is er alleen voor hem'.
Verder kan de visie op wat onder POM of onder de behandeling van de zorgontvanger valt,
het inschakelen van ondersteuning belemmeren. Een respondent heeft als knelpunt dat de
zorgontvanger keer op keer verkeerde contacten heeft. Volgens de respondent komt dit voort uit een
eenzaamheid van de zorgontvanger die de respondent niet kan opvullen. De respondent meent dat
het knelpunt niet onder POM valt en heeft het niet naar voren gebracht in het POM‐gesprek.
Bovendien meent de respondent dat ze de psychiater van de zorgontvanger niet moet lastig vallen
met zulke zaken. De respondent weet op dit moment niet bij wie ze terecht kan om mogelijke
oplossingen te bespreken (R4).
Bevordering
Anderzijds kunnen framing rules het gebruik van ondersteuning bevorderen. De framing rule 'je
moet goed voor jezelf zorgen, want anders kan je niet voor de ander zorgen' is een voorbeeld
hiervan.
11.1.2 Overige framing rules
Zorgen voor
Daarnaast komen framing rules naar voren bij het bepalen wie welke zorg gaat bieden. Een
respondent vindt bijvoorbeeld zichzelf als moeder verantwoordelijk voor de zorg aan de
zorgontvanger en verwacht weinig zorg van haar sociale omgeving. De respondent is van mening dat
zij niet steeds aan mensen uit haar omgeving hulp kan vragen omdat deze 'ook ouder worden en hun
eigen dingen hebben'. Om deze reden huurt de respondent meestal een betaalde hulp in om haar te
ondersteunen bij één van haar mantelzorgtaken (het huis van de zorgontvanger schoonmaken na een
crisis) (R10). Een andere respondent vertelt dat ze er altijd voor blijft zorgen dat de zorgontvanger
zelfstandig kan blijven wonen en niet definitief in een psychiatrische instelling terechtkomt. Als de
76