Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

tegelijkertijd tienduizenden jongeren rond... (regel 92). Tienduizenden suggereert
een onbepaalde maar ook enorme hoeveelheid: het is zoals Potter
noemt ‘thousand talk’ (Potter 1991, p.341). Het zet de massa’s Polen die wel
werken af tegen de massa’s jongeren die niets doen. Dat is het retorische
effect dat met ‘tienduizenden’ wordt verricht: het precieze aantal doet hier
niet ter zake -, maar wel de impact van deze grootheden. Via dit contrast
wordt de situatie als overweldigend geschetst: hoe is het mogelijk dat dit
de realiteit is?
Het tweede contrast is in feite een contrast binnen het eerste contrast,
en ligt in de uitspraak de minimaal 12 jaar dat ze naar school gaan versus de
formulering geen vak hebben geleerd (regel 93-94). De boodschap die de
schrijvers zo geven zet de onwaarschijnlijkheid van de situatie kracht bij.
Een derde contrast is werkzaam in het eerder bekeken fragment 4:
Manifestfragment 4
7 Al bijna veertig jaar wordt er nu gesleuteld aan ons onderwijs.
8 Naar we inmiddels kunnen vaststellen heeft de invoering van de
9 Mammoetwet (1968) de deur opengezet voor een niet aflatende
10 stroom van hervormingen en vernieuwingen op vrijwel alle onder
11 wijsniveaus. Ons onderwijs is daardoor eerder in een permanente
12 bouwput veranderd dan dat er degelijke nieuwbouw is gepleegd.
...438 regels weggelaten tot het slot...
Na bijna veertig jaar sleutelen aan het onderwijs is er, in plaats van degelijke
nieuwbouw (regel 12), een permanente bouwput (regel 11-12) ontstaan.
Opnieuw zien we het contrast tussen de bouwput en de nieuwbouw onderstreept
door het gebruik van getallen al bijna veertig jaar (regel 7), die het
duurzame, diepgewortelde karakter van het probleem onderstrepen. De
Verbrugges suggereren dat het aanhoudende gesleutel aan het onderwijs
een fatale uitwerking heeft met gevolgen die voor iedereen zichtbaar zijn,
maar waarvoor de verantwoordelijken zelf nog altijd blind zijn.
Samenvatting
Hoe wekken de schrijvers de suggestie het probleem te kunnen overzien?
Uit bovenstaande analyse van het bronfragment en van de media blijkt dat
ze dit doen door:
a Een historisch perspectief te schetsen. De schrijvers bespreken niet
de mitsen en maren, maar brengen met veel aplomb hun observaties
naar voren. Ze manifesteren zich als personen die goed ingelicht zijn
over de geschiedenis van de onderwijsvernieuwingen: ze overzien
de zaak. Daarnaast schetsen ze ook een ruimtelijk perspectief: ze
bieden overzicht en kunnen de ‘algemene wantoestand’ schetsen.
133