Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

geen sturing vooraf plaats door bepaalde onderzoeksvragen, maar er wordt
gebruik gemaakt van uitingen die los van enig onderzoeksdoel geformuleerd
zijn. Het criterium is dat het gaat om ‘natuurlijke’ teksten en dat het
onderzoek fragmenten presenteert uit interacties die onbewerkt zijn door
de analist.
Minder gebruikelijk voor discursieve psychologie is de analyse van schriftelijke
teksten, zoals ik in deze studie doe, maar het is zeker mogelijk, of zoals
Psathas (1995) zegt:
Data may be obtained from any available source, the only requirement
being that these should be naturally occurring, rather than produced of
study as in the case of laboratory experiments or controlled observations.
In practice, this has meant interactional phenomena that would
have occurred regardless of whether the researcher had come upon
the scene; therefore, conversations, news interviews, therapy sessions,
telephone calls, dinner table talk, police calls, as well as all manner of
interactional phenomena that the researcher may be able to come upon
and record are potential data sources (Psathas, 1995, p.45).
In het geval van schriftelijk materiaal moet dus wel het interactionele
perspectief worden gezocht. Ik doe dit door zowel de wijze waarop de
schrijver zich richt op de geimpliceerde lezer als door de respons daarop
te onderzoeken. In deze studie kijk ik zowel naar crisismakelaars die zich
uitspreken in een interview en een manifest als naar de reacties van kranten
op deze bijdragen (zie ook hoofdstuk 5 en 6). Hierin analyseer ik de
interactionele oriëntatie van de participanten. Daarmee bedoel ik het
principe dat taalgebruikers veelal anticiperen in hun uitspraken op de
ontvangst van hun bijdrage.
Een studie waarin eveneens gebruik is gemaakt van krantenberichten
is het onderzoek van Wallwork en Dixon (2004) waarbij de onderzoekers
ook wijzen op het interactionele aspect bij dit type data. Dat wil zeggen:
journalisten, commentatoren en redacties oriënteren zich op hun lezerspubliek.
Omdat hun bereik veelal groot is, zijn dit type data ook geschikt
voor onderzoek naar interacties in het publieke domein. Ook Derek
Edwards stelt vast dat krantenberichten zich net als ieder andere vorm
van discourse lenen voor het bestuderen van discursieve activiteiten. Zo
onderzocht hij de wijze waarop in een krant commentaar wordt gegeven
op een incident met de voetballer Eric Cantona (Edwards, 1997, p.190-191).
Een belangrijk inzicht dat uit de studie van Edwards naar voren komt is dat
uitspraken in het krantenbericht vaak op indirecte wijze worden gedaan.
Met andere woorden: niet de journalist stelt zich verantwoordelijk voor de
evaluaties van de gebeurtenis, maar de auteur baseert zich op reacties van
58