Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

estuurders en politici vaak de neiging om bepaalde zorgwekkende informatie
te negeren. Ze doen dit vooral als interventies politiek risicovol kunnen
zijn (bijvoorbeeld president Obama in de BP-affaire).
Dit ontkennen van urgentie komt mogelijk voort uit het feit dat menig
bestuurder die moet communiceren over crises op voorhand de publieke verontwaardiging
vreest, verontwaardiging die veelal aangejaagd wordt door
de media. Zo draait het in het nieuws vaak niet zozeer om een genuanceerde
wetenschappelijke inschatting van de feitelijke gevaren, maar om schuld,
angst, woede en verontwaardiging (Vasterman, 2004). ’t Hart (1998) spreekt
hier over bestuurlijke reflexen: bestuurders denken dat de feiten of heel lastig
uit te leggen zijn (want erg technisch, en dat snappen mensen niet) of dat
communicatie een risico op zich is, omdat men moet versimpelen waardoor
men de greep op de inhoudelijke juistheid van de informatieoverdracht kwijt
raakt. Crises stellen besluitvormers dus vaak voor het dilemma de urgentie
van de crisis niet te (willen) ontkennen, maar ook niet te overschatten.
Dynamiek
We zouden het idee moeten verlaten dat crises in tijd en ruimte duidelijk te
onderscheiden gebeurtenissen zijn, zo menen Boin en’t Hart (2001). Deze
opvatting neemt afstand van de traditionele benadering waarbij crisis wordt
gezien als een situatie die bestaat uit drie fasen, namelijk voor, tijdens en na
de crisis. In plaats daarvan hebben wij, aldus deze auteurs, een meer dynamisch
perspectief op crises nodig. Wat wordt gezien als de nasleep kan juist
de kern van de crisis zijn zoals in het geval 9/11, waar na de acute crisis een
lange oorlog tegen terrorisme ontstond en de crisis zich verdiept heeft. Ook
Boin en ’t Hart (2005) menen dat crises door het kenmerk ‘dynamiek’ moeilijk
te detecteren zijn.
Crises vormen een dynamisch proces waarbij escalatie en de-escalatie
elkaar kunnen afwisselen in een grillig verloop (Vertzberger, 1990; ’t Hart,
1994). Het is vaak onduidelijk wanneer een crisis precies begint en eindigt.
Ook kan de crisis na de crisis veel groter zijn dan men aanvankelijk dacht
(Turner, 1992). Daarbij kunnen de sociale media de dynamiek van een crisis
sterk beïnvloeden. Zo zorgt de exponentiële groei en gebruik van digitale
media voor een evolutie in het domein van crisiscommunicatie (Coombs,
2010). De nieuwe mediatechnologie heeft zich ontwikkeld tot een breed
scala van toepassingen op internet, waaronder Facebook, Twitter, You Tube
en Weblog. Het ‘bloggen’ bijvoorbeeld stelt burgers in de gelegenheid direct
met een overheidsorganisatie te communiceren. Maar burgers kunnen ook
onderling communiceren over dat wat er aan de hand is en hoe de organisatie
al dan niet respons geeft. Het verloop van een crisis en het tempo waarin
deze zich ontwikkelt, kan door dit bloggen sterk worden beïnvloed, aldus
Caldiero e.a (2010, p.399).
39