Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

teweegbrengen. Zo kan begrepen worden waartoe bepaalde argumenten
op dat moment in de interactie worden ingezet. Zie voor een verdere
bespreking van crisismakelaars en hun betekenis voor crisiscommunicatie
hoofdstuk 1, 2 en 3 van dit proefschrift.
Voorafgaand aan de analyse schets ik eerst de achtergronden van de
case, de selectiecriteria, en de methodologische aspecten. Daarna bespreek
ik de resultaten en conclusies. Ten slotte evalueer ik de vraag of de klokkenluider
succesvol is geweest, blijkens de reacties van de media op zijn
discursieve optreden.
Achtergronden van de case Sjamaar
Zoals beschreven in hoofdstuk 5 was rector Matthé Sjamaar dertig jaar
werkzaam bij het Niels Stensen College in Utrecht en trok in het voorjaar
van 1998 landelijke aandacht door zijn interview met de stelling dat zijn
school beter kon sluiten. In het vervolg van deze analyse duid ik de rector
aan met zijn achternaam Sjamaar omdat ook zo naar hem werd verwezen
in het merendeel van de media. Centraal in deze case staat dit interview
met Sjamaar met journalist Paul Kleis-Jager in het Onderwijsblad van 2
mei 1998 met als titel ‘Te veel Marokkanen’. Het artikel werd ontdekt door
Trouw dat als eerste op 4 mei 1998 de bijdrage als nieuws bracht. Zo kwam
het bericht bij het ANP terecht en vervolgens in de andere grote landelijke
dagbladen en regionale kranten. Het interview had verstrekkende gevolgen
voor Sjamaar. Alleen al in de week na het verschijnen van het artikel in het
Onderwijsblad gaf hij meer dan vijftig interviews. De toenmalige staatssecretaris
van Onderwijs Netelenbos, verklaarde hem tot persona non grata
met de woorden ‘Zo hoor je niet te praten’ (bron: ANP, 7 mei, 1998). Uiteindelijk
werd hij een jaar na zijn bijdrage ontslagen. 11
Selectiecriteria voor de case
Gekozen is voor het interview met Sjamaar op basis van selectiecriteria die
op hun beurt onttrokken zijn aan de beschreven inzichten in de voorgaande
hoofdstukken. Zo moet de case aan de volgende twee randvoorwaarden
voldoen:
– Er moet een klokkenluider zijn
– De klokkenluider roept een publieke reactie op
Er moet een klokkenluider zijn
Een klokkenluider is een persoon, zoals besproken in hoofdstuk 1 en 3,
die reageert op het disfunctioneren van een sociaal systeem waarvan hij
zelf deel uitmaakt en die daarover de openbaarheid zoekt. Ik bekijk of het
11 Onder meer: NRC Handelsblad, 19-04-2002; Het Onderwijsblad, 31-05-03
76