Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

a) alledaagse interacties die niet door het onderzoek zijn gevormd en op
b) de handelingen die al dan niet bewust in de interacties worden bewerkstelligd.
Het perspectief reikt instrumenten aan waarmee de communicatieprofessional
inzicht krijgt in de wijze waarop de omgeving haar ideeën
verwoordt in relatie tot anderen. Dit is van belang omdat de professional
zo kan begrijpen wat de specifieke interactionele problemen zijn waarmee
crisismakelaars worstelen: ze moeten tegemoet komen aan bepaalde
‘interactionele’ uitdagingen en lopen het risico dat hun signaal niet wordt
opgepikt. Zo kan iemand die een probleem aankaart bijvoorbeeld worden
aangezien voor een zwartkijker, een klikspaan of een heethoofd. Crisismakelaars
moeten duidelijk maken dat het de moeite waard is te luisteren
naar wat zij zeggen, dat het waar is wat zij naar voren brengen en dat ze
zich verantwoordelijk voelen voor de omgeving. Een voorbeeld is Pieter
Lakeman die in 2009 spaarders opriep alle spaartegoeden van DSB bank op
te nemen, zodat de bank failliet zou gaan. Alleen op die manier zouden de
belangen van mensen die gedupeerd zijn door de zogeheten woekerpolissen
veilig gesteld kunnen worden. In de tien dagen die volgden, haalden
verontruste rekeninghouders ruim zeshonderd miljoen euro van de bank.
Lakeman zelf kreeg naast veel lof voor zijn optreden ook veel kritiek omdat
hij door de bank moedwillig ten val te brengen, hij zou onverantwoordelijk
hebben gehandeld.
Wanneer crisismakelaars een bepaald probleem aan de orde stellen wordt
dat in discursief onderzoek niet opgevat als de expressie van een mentale
staat, maar als een bepaalde sociale handeling. Ze kunnen dit doen door
bijvoorbeeld de relevantie van het probleem voor anderen te benadrukken
of de eigen verantwoordelijkheid af te zwakken.
Een discoursanalyse kan inzicht geven in de wijze waarop crisismakelaars
een crisis op een bepaalde discursieve wijze aankaarten. Zo kan de
communicatiekundige ook kijken naar de interactionele problemen van
mensen bij het aan de orde stellen van crises. Inzicht in welke interactionele
problemen crisismakelaars ondervinden kan bovendien de communicatieprofessional
zelf helpen om de signalen beter te herkennen en begrijpen.
De communicatiediscipline kan dus meer oog hebben voor discursiviteit
bij crises. Door te kijken naar de taal die crisismakelaars uiten bij het aankaarten
van een crisis, kan de organisatie inzicht krijgen in welke crisissignalen
met welke interactionele doelen worden afgegeven.
Definities van een crisis worden ontworpen en afgestemd op de context
van een bepaalde interactionele situatie en om die reden kunnen ze ook
verschillen, afhankelijk van de setting waarin ze geuit worden.
22