Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

antwoorden op de vragen: hoe kunnen we iemand als parrhesiast herkennen?
Wat is het belang van een parrhesiast voor de stad? Wie is in staat
tot het spreken van de waarheid, waarover en met welke gevolgen? De
Franse filosoof Michel Foucault werkte vanuit de Griekse filosofie dit thema
‘in parrhesia’ uit met de bedoeling het probleem van de waarheidspreker,
of het waarheid-spreken als handeling te onderzoeken (Fouceault, 1989,
p.66-68). Hiermee bedoelde hij niet de analyse van de interne of externe
criteria die de Grieken of de Romeinen, of wie dan ook, in staat stelden een
uitspraak als waar of onwaar te herkennen. Foucault analyseerde de wijze
waarop de rol van de ‘waarheidspreker’ kan worden geproblematiseerd.
Foucault wilde laten zien dat het probleem van de waarheid, behalve vanuit
het gezichtspunt van de criteria voor ware uitspraken, ook kan worden
onderzocht vanuit het idee van waarheid spreken als handeling. Dit laatste
aspect staat ook in dit proefschrift centraal. In dit onderzoek gaat het niet
om of de klokkenluider de waarheid spreekt. Klokkenluiden wordt in dit
onderzoek opgevat als een taalhandeling waarmee een spreker – of klokkenluider
– bepaalde effecten oproept. Ik wil bekijken hoe een klokkenluider
bepaalde effecten bewerkstelligt en hoe zijn signalen door ontvangers
worden behandeld.
De sociale beweging als crisismakelaar
Sociale bewegingen bestaan uit groepen van individuen die zich richten
op veranderingen en deze willen bevorderen, beheersen of juist tegengaan
(Turner & Killian, 1987, p.223).
Een sociale beweging wil daartoe de publieke opinie beïnvloeden en
solidariteit stimuleren bij haar leden om zo veelomvattende en fundamentele
veranderingen in de sociale orde te bewerkstelligen. Ze uiten hun
negatieve gevoelens over bepaalde politieke of maatschappelijke problemen
en tekenen protest aan. Daarbij daagt de beweging autoriteiten uit
en dwingt aandacht af, veelal via media, voor de kwestie die ze aankaart.
De perceptie van groepsleden dat problemen en grieven worden gedeeld
of dat doelen en behoeften onderling kunnen worden uitgewisseld is een
belangrijke stap naar collectieve en politieke actie (Simon & Klandermans,
2001; Stürmer & Kampmeier, 2003).
Turner & Killian (1987) maken onderscheid tussen verschillende orientaties
van mensen om deel te nemen aan sociale bewegingen.
1 macht-georiënteerd
2 participatie-georiënteerd
3 waarden-georiënteerd
19