Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

periode voor de reiziger, omdat de rails glad worden door vallende bladeren
en er oponthoud voor het treinverkeer ontstaat. Ook het vulkanisch as
dat een groot deel van het Europese luchtruim plat legt is een voorbeeld
van een vergrote kwetsbaarheid. Net als dat de zaak Wikileaks duidelijk
maakt dat vertrouwelijke overheidsinformatie via het internet voor iedereen
openbaar kan worden gemaakt. Al met al zijn we als samenleving veel
kwetsbaarder geworden voor invloeden van buitenaf en binnenuit.
De risicomaatschappij
‘Het is het tijdperk van de risicomaatschappij’, constateerde Beck al in 1992.
De EHEC-bacterie, de Kredietcrisis, antibiotica in de kip, chemische explosies,
Q-koorts, de Mexicaanse griep: de lijst is te lang om nog te spreken
van incidenten; ze zijn allemaal verbonden met risico’s van een industriële
samenleving, het zijn constanten in onze moderne leefwereld geworden
(Hajer, 1997). Beck introduceerde het concept van de ‘risicomaatschappij’
als opvolger van onze vertrouwde industriële maatschappij. Terwijl de
motor van de industriële samenleving door blijft draaien, staat in de risicomaatschappij
de consensus over de vooruitgang op het spel. Ergens is er
twijfel ontstaan over de automatische koppeling tussen verdere industrialisering
en technologische ontwikkeling aan de ene kant en de algemene
maatschappelijke vooruitgang aan de andere kant (Hajer & Schwarz, 1997,
p.8-22).
De theorie van Beck is gebaseerd op het idee dat de sociale conflicten
in onze samenleving steeds minder over de verdeling van welvaart gaan,
maar in toenemende mate over de verdeling van risico’s. Het gaat nu over
verantwoordelijkheidsvragen bij de gevolgen van catastrofes en over de
vraag wie mag beslissen wie welke risico’s mag lopen (Hajer & Schwarz,
1997, p.10). Beck beschrijft in zijn essays (1992) hoe we aan het einde van
de 20ste eeuw geconfronteerd zijn met een fundamentele crisis van
de modernisering. De risicomaatschappij is het automatische gevolg van
technologische ontwikkelingen zoals de figuur hieronder laat zien.
44