Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

de mogelijkheid dat het citaat bijvoorbeeld geverifieerd kan worden. Het
groepscitaat markeert zo de feitelijkheid van de situatie op zijn school
‘andere allochtone ouders zeggen dit ook’. Zelfs ouders die zelf potentieel
onderwerp van discriminatie zouden kunnen zijn vinden de situatie
‘te Marokkaans’. Sjamaar voorkomt zo dat hij eenvoudig kan worden
aangesproken op discriminerende uitspraken en maakt het extra geloofwaardig
dat het de realiteit is die hij beschrijft.
Interviewfragment 5
43 Inmiddels staat volgens de gemeente 61,4 procent van de inwoners van de
44 wijk te boek als niet-etnische Nederlander. De wijk beantwoordt aan het
45 bekende profiel van een probleembuurt: een hoge werkloosheid, veel
46 criminaliteit, verloedering. Maar als je dat zegt, merk je hoe groot het
47 allochtonentaboe is. Mijn bestuur wilde er nooit iets van horen, terwijl dit
48 nuchtere feit toch de hoofdoorzaak van onze neergang is. Er is maar een
49 oplossing en dat is de school sluiten.
…77 regels weggelaten tot het slot…
De rector beschrijft niet één element van het bekende profiel van een probleembuurt,
maar beschrijft deze in een lijst met drie facetten: een hoge
werkloosheid, veel criminaliteit en verloedering (regel 45-46). Hij suggereert
zo het complete probleem te omschrijven. Het maken van een lijst
uit drie delen (three-part list; Jefferson, 1990) geeft een normatieve, conventionele
status aan een bewering en wordt veel gebruikt om bepaalde
zaken als een algemeen voorkomende categorie voor te stellen. Drie facetten
zijn dekkend voor het hele probleem en daarom is dit de hele waarheid,
het zijn de feiten.
Feiten worden veelal opgevoerd in een interactie wanneer de geloofwaardigheid
van de spreker in het geding is, of als iets niet zo vanzelfsprekend
is, bijvoorbeeld omdat het een ‘gekke’ ervaring of een ‘delicaat’ thema
betreft (Potter, 1996, p.109). Gespreksdeelnemers trachten bijvoorbeeld
hun twijfels over een controversieel thema te verhullen, of ze presenteren
hun observaties over een omstreden thema als heel feitelijk. Zo kan de
geldigheid van een bewering of de geloofwaardigheid van de spreker zelf
worden verhoogd. We kijken nog een keer terug naar interviewfragment 2
waarbij de rector een thuissituatie omschrijft die je veel aantreft in (Marokkaanse)
gezinnen, een situatie die daar kennelijk heel gewoon is:
84 Als je op huisbezoek gaat besef je pas goed hoe ontzettend belangrijk de rol van de ouders is.
85 Ze krijgen van thuis niets mee. Moeder spreekt geen Nederlands, ze schenkt thee en serveert
86 zoet gebak. Vader zit op de bank werkloos te wezen.
…40 regels weggelaten tot het slot…
93