Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

kreeg tot dat de hongersnood haar piek bereikte in 1984 (Harrison & Palmer,
1986, geciteerd in Kasperson & Kasperson, 2005, p.126). Meer recente
voorbeelden van aanvankelijk onderschatte sluimerende crises zijn de aardbeving
in Haïti (2010), de overstromingen in Pakistan (2010) en de tsunami
in Japan (2011). Daar kregen kwetsbare situaties al lange tijd weinig belangstelling.
Totdat in Haïti de aardbeving kwam, in een dichtbevolkte hoofdstad
gebouwd op zachte aarde, en ook in Pakistan de zware moessonregens
rivieren buiten hun oevers deden treden in de dichtst bevolkte provincie
van het land. In beide gevallen waren deze rampen te voorzien geweest,
maar bleven preventieve maatregelen achterwege.
Het is ook mogelijk dat mensen zich genegeerd voelen, zoals de situatie
in ons land in de grote steden met marginale groepen van achterblijvers die
zich in de steek gelaten voelen in de oude wijken of in de naoorlogse flatwijken
(Scheffer, 2000). Factoren als een toenemende economische welvaart
en een hoger opleidingsniveau leiden tot hogere eisen en verwachtingen
waar sommigen niet aan kunnen voldoen en daardoor marginaliseren.
Dit type van vergeten groepen vinden we inmiddels niet alleen in de grote
steden, maar ook in de groeikernen en wijken uit de jaren zeventig en tachtig
elders, buiten de grote stad (Scheffer, 2000).
Deze dimensies van slepende en zeurende crises moeten eerst als problemen
worden ontdekt. Dit vergt tijd, inspanning, organisatie, en politieke
aandacht. Zo blijven sommige crises lang onopgemerkt voordat ze iedereen
verrassen. Daarnaast zijn er crises die chronisch van aard lijken, zonder dat
ze tot een uitbarsting komen. De een heet sluipende crisis, de ander slepende
crisis. Ik bespreek dit verschil in de volgende alinea.
Sluipend versus slepend
Niet alle sluimerende crises ontwikkelen op dezelfde manier. Zo kan de
sluimerende crisis een sluipend verloop hebben, maar ook is het mogelijk
dat deze voortsleept. De sluimerende crisis wordt veelal in crisisliteratuur
(’t Hart 1997, Kiser & Ostrom, 1982) aangeduid met de begrippen ‘slepend’,
‘slapend’, ‘sluipend’ en ‘kruipend’. Doordat deze veelheid aan begrippen in
de literatuur voor het fenomeen sluimerende crisis verwarring kan geven,
wil ik onderscheid maken tussen a) slepende crisis en b) sluipende crisis:
a De sluipende crisis dient zich onopgemerkt aan en verrast menigeen.
Een sluipende crisis vertoont wel tekenen maar deze worden nog
niet of nauwelijks gezien door het publiek, de media en autoriteiten.
Zo’n sluipende crisis heeft daardoor wel de potentie om tot escalatie
te komen.
b De slepende crisis typeert zich als permanent en chronisch van aard
ofwel, het gaat maar niet weg. Deze crisis komt niet tot een
50