Proefschrift Crisis in aantocht! - Onderzoek - Hogeschool Utrecht

onmogelijk maken, de leraar wiskunde doet al het mogelijke om deze groep
de stof uit te leggen.
Scriptformuleringen worden veelal gebruikt in combinatie met specifieke
eigenschapformuleringen (dispositions; Edwards, 2003, Abell &
Stokoe, 1998) waarbij bepaalde eigenschappen worden toegeschreven aan
bepaalde mensen. Omdat het een regelmatig patroon is, zo is de suggestie,
moet het wel met vaststaande eigenschappen van doen hebben.
Ook in het geval van de rector worden kenmerken die voor veel allochtonen
opgaan zodanig geconstrueerd dat de suggestie ontstaat dat het
niet de rector is die deze eigenschappen hier en nu bedenkt, maar dat ze
in deze mensen zelf zitten. Zo worden in zijn bijdrage herkenbare karakteristieken
toegeschreven aan de allochtone kinderen. De uiting kankerhoer
roepen is voor veel leerlingen een gewone manier van praten (regel
94) is zo’n eigenschapformulering. Het spreken van de rector in termen
van eigenschappen is dus een manier om bij Marokkanen bepaalde eigenschappen
aan te tonen. Ook hier is de suggestie: ‘Dit zijn de feiten, dit ligt
niet aan mijn eventuele vooroordeel’. Rector Sjamaar kan zo de potentiële
beschuldiging ondermijnen dat hier van discriminatie sprake is.
Het formuleren van scripts en specifieke eigenschappenformuleringen zijn
een oplossing om de omgeving te overtuigen van het probleem. Het effect
van dergelijke formuleringen is dat je als actor suggereert geen invloed te
hebben op dergelijke gebeurtenissen. De rector presenteert een realiteit
die buiten hem om plaatsvindt, het is een groot probleem. Hij formuleert de
gebeurtenissen in deze alinea als een toeschouwer, een observant.
Een andere constructie die de rector veel gebruikt is het opvoeren van
getallen. Deze getallen versterken eveneens het beeld van feitelijkheid buiten
de rector om. We zien dit in het volgende interviewfragment:
Interviewfragment 7
43 Inmiddels staat volgens de gemeente 61,4 procent van de inwoners van de
44 wijk te boek als niet-etnische Nederlander.
…82 regels weggelaten tot het slot…
Zo suggereert het getal 61,4 (regel 43) dat Sjamaar de feiten letterlijk tot
op de komma kent, de cijfers ondersteunen hem. De rector laat zo zien zelf
de school niet te willen sluiten, het zijn de feiten die hem dwingen. En het
zijn geen academische analyses maar cijfers die hij kan aanhalen vanuit zijn
specifieke kennis en inzicht in de kwestie. Deze presentatie van cijfers, die
hij zo uit zijn mouw lijkt te schudden, onderstrepen zijn ervaring. Dit kwantificeren
is ook zichtbaar in het volgende interviewfragment:
95