Onderzoek naar afstandsmoeders

thuisland, streven deze vrouwen naar een hogere levensstandaard voor deachterblijvers (Andrijasevic, 2003; Görlich, Mahmoud & Trebesch, 2007).Gender is bepalend voor de mogelijkheden in het land waar naar wordtgemigreerd. Veel vrouwen vinden werk in huishoudens, in de zorg of in deseksindustrie (Kraus, 2003a). De arbeidsomstandigheden zijn vaak nietgecontroleerd omdat vrouwen uit bijvoorbeeld Oost-Europa, voor toetreding tot hetverdrag van Schengen, illegaal of op een toeristenvisum in West-Europese landenverbleven. Ook na de toetreding tot Schengen van veel Oost-Europese landen entijdens een legaal verblijf kan er illegaal worden gewerkt (Kraus, 2003b). Dezecomplexiteit maakt dat het niet eenvoudig is om het label legaal of illegaal toe tekennen aan een migrant (zie subparagraaf ‘Twee werkelijkheden’).Gender beïnvloedt tevens het contact met het thuisfront. De verwachtingen van dethuisblijvers hangen samen met de verschillen in de verantwoordelijkheid diemannen en vrouwen (horen te) voelen en nemen. Familierelaties, metmoederschap als exponent daarvan, worden door migratie in toenemende mateopgerekt tot soms ver buiten de grenzen van een land waar een vrouw is geborenen opgegroeid. Het is niet ongebruikelijk dat moeders uit de voormalige SovjetUnie of Aziatische landen jaren lang zorgen voor bijvoorbeeld andermanskinderen of ouders in Europa of Amerika. Vrouwen leven daardoor soms jarenlang afgezonderd van hun familieleden zodat ze via remittances hun zorg enonderwijs kunnen financieren (Parreñas, 2005). Dit gegeven werkt door in deATA-besluitvorming van vrouwen. In paragraaf ‘ATA en migranten uit Europeselanden’ biedt de casus van Leontine, een vrouw uit Oost-Europa, inzicht in hoedeze specifieke omstandigheden de ATA betekenis kunnen geven.Vrouwelijke vluchtelingen (asielzoekers)De omstandigheden waarin arbeidsmigranten hun land verlaten, verschilt van deomstandigheden waarin mensen hun land verlaten, op de vlucht voor etnisch ofpolitiek geweld. Miljoenen mensen zoeken als vluchteling veiligheid over degrenzen van hun geboorteland en een groot deel van deze vluchtelingen is vrouw.Net als bij de arbeidsmigranten is bij vluchtelingenproblematiek sprake van eengender bias (Martin, 2004). Veel vrouwen vluchten ten gevolge van of tervoorkoming van seksueel misbruik of seksueel geweld. Ook daarna, onderwegnaar een veilige plaats alsook tijdens het verblijf in het gastland worden met groteregelmaat seksuele verrichtingen van vrouwen gevraagd in ruil voor transport ofdocumenten (Johnsson, 1989). Hierbij moet in aanmerking worden genomen datonder het Verdrag van Genève ‘gender’ geen reden van persecutie is. Daardoor isgender en aan gender gerelateerd geweld als zodanig geen grond om asiel toe tekennen aan vrouwen.Na aankomst in Nederland verblijven vluchtelingen vaak in opvangcentra. Deleefomstandigheden in asielzoekerscentra zijn specifiek. In deze centra wonen59