Onderzoek naar afstandsmoeders

Schande en eerverlies zijn begrippen die in de Marokkaanse dossiers centraalstaan. Deze begrippen worden verbonden aan eer-gerelateerd geweld en eergerelateerdgeweld wordt bij vrouwen met een Islamitische achtergrond doorhulpverleners gemakkelijk gelijk gesteld aan eerwraak.HulpverleningOnze inhoudsanalyse laat zien dat de term ‘eerwraak’ door hulpverleners gebruiktwordt als ze factoren noemen die van invloed zijn op de besluitvorming om eenkind af te staan ter adoptie. Er wordt dan vermeld welke mannen bedreigend zijnen voor deze mannen moet een verboden zwangerschap verborgen blijven. Dewijze waarop de term eerwraak in dossiers voorkomt is vaak in combinatie met deangst voor geweld. Hulpverleners lijken angst voor schaamte, angst voor heftigereacties uit de omgeving van de (aanstaande) moeder en gevaar voor eerwraakniet precies te onderscheiden van elkaar. Er lijken bij hulpverleners specifiekemechanismen in werking te treden als Islamitische vrouwen het onderwerp ‘eer’ of‘schaamte’ opvoeren. Ongeacht uit welk land de (ouders van de) vrouw komen,worden moslims al snel over één kam geschoren en wordt de term eerwraakonkundig gebruikt in rapportages van vrouwen uit bijvoorbeeld Turkije, Marokko,Somalië en Afghanistan. Het onderscheid tussen agressie of geweld als gevolgvan woede van verwanten over het geleden eer-verlies en het risico op eenexecutie zoals hier boven beschreven, wordt niet gemaakt. De veralgemeniseringen ogenschijnlijke ‘verkramping’ van de hulpverlener staat de begeleiding in deweg (zie ook: Wikan, 2002; Hirsi Ali 2010: 82).Cultuurrelativisme en knuffelallochtonen tijdperkDe weg naar ATA lijkt door hulpverleners bij migranten, en dan in het bijzonder bijIslamitische vrouwen, op een andere wijze te worden ingeslagen dan bij nietmigranten.De vraag rijst of hulpverleners hun opvattingen over ‘empowerment’ en‘zelfbeschikkingsrecht’ gedurende deze hulpverlening op een zelfde manier voorogen houden als bij niet-Islamitische vrouwen.In een Marokkaanse ATA-zaak werd het motief ‘eerwraak’ door de hulpverleninggerapporteerd als motief. Echter, de rechtbank ging hier niet mee akkoord. Dediscussie was deels semantisch en ging over de betekenis van het begrip‘eerwraak’. De rechter concludeerde dat het verschijnsel eerwraak, zoals ook indeze rapportage (‘Eerwraak en eer-gerelateerd geweld’) omschreven als eenvorm van ‘executie’, niet voorkomt onder Marokkanen. Daarnaast betrof dediscussie de huwelijkse status van de biologische vader en biologische moedervan het kind. De moeder woont sinds haar vroege jeugd in Nederland. Debiologische vader is een importbruidegom die voor de wet met de moeder isgetrouwd, maar nog niet volgens de voorschriften van de Marokkaanse tradities.De aanstaande bruid en bruidegom schaamden zich voor het voorhuwelijkse kind.Echter de rechtbank hanteerde een andere definitie van ‘huwelijkse status’ en78