Onderzoek naar afstandsmoeders

ATA terugkijkt. Om dit te beschrijven kan Leontine niet anders dan het verlies vanhaar derde kind vergelijken met het verlies van haar twee eerste kinderen. Haarkinderen in haar geboorteland zijn zonder haar inspraak geplaatst in een lokaaladoptiegezin. Ze weet in welke plaats ze wonen, maar ze gaat ervan uit dat zedeze kinderen nooit meer zal zien. In Nederland loopt het anders. De Nederlandseadoptiefouders staan open voor contact met haar en zodoende mag ze haarondertussen vierjarige dochter één keer per half jaar bezoeken. Daar is zeenerzijds blij mee: ‘Ik wil wel contact met mijn dochter, maar zij is nog klein en zebegrijpt niets. Haar ouders, haar adoptieouders, zeggen tegen haar dat ze tweemoeders heeft: mij en de adoptiemoeder. Dus zij weet wel dat ze twee moedersheeft. Maar ja ze is nog klein.’ Aan de andere kant vindt Leontine het contactzwaar en regelmatig denkt ze erover om het contact te stoppen:L: Ik dacht dat het voor mijn kindje misschien moeilijk is. En voor mezelf. Iederekeer haar zien doet natuurlijk zeer, af en toe. Ik zie haar gewoon te weinig, dat iswel zo. Toen heb ik met A. [de Fiom-hulpverlener] hierover gesproken [om hetcontact te verbreken]. En ook met de [adoptie]ouders. Maar zij zeggen: “wij willenniet dat je eruit gaat. Wij willen wel dat je contact houdt. Wij willen haar kunnenzeggen... dus dat ze weet dat jij blijft en zij weet dat jij er bent”.Onderzoekster: Hoe vind je dat?L: Ik vind dat wel goed. Maar als zij ouder wordt en ze gaat meer begrijpen danweet je nooit hoe dat gaat….Ik zou haar wel begrijpen. Als zij geen contact meerwil dan begrijp ik haar sowieso wel.Onderzoekster: Ben je daar dan bang voor?L: Aan de ene kant ja…dan ja…ja… dan zie ik haar niet meer…ja…dat is danmisschien mijn eigen schuld dat ik dat zo gedaan heb….als ik dat niet hadgedaan, dan was ze bij mij opgegroeid..Leontine is bang dat haar dochtertje haar zal afwijzen als ze ouder wordt. Onderdeze angst schuilt zelfveroordeling. Ze vindt het slecht van zichzelf dat ze haarkind heeft afgestaan. Haar uitspraak getuigt van een schuldgevoel en ditschuldgevoel hangt samen met ideeën over goed moederschap. Een‘afstandsmoeder’ is een slechte moeder en daarmee een slechte vrouw. Deveroordeling van haar ‘daad’ en het daarmee gepaard gaande schuldgevoel geldtniet alleen voor Leontine of andere vrouwen uit Oost- Europa, maar ismigratieoverstijgend. Deze zelfveroordeling komt door de geheleonderzoeksgroep terug, zowel in de rapportages als tijdens de interviews. Ditgegeven loopt als een rode draad door de volgende paragrafen.Leontine verwoordt haar angst voor een afwijzing expliciet en ze baseert dezeangst op eerdere ervaringen in haar familie. Leontine heeft namelijk sinds kortcontact met een biologische zus die ze daarvoor niet kende. Deze oudere zus wasop jonge leeftijd door hun moeder afgestaan en zij maakte Leontine bij hun eersteontmoeting duidelijk dat haar moeder, die ondertussen al 14 jaar dood is, haar nietinteresseert. Deze zus legt uit dat ze alleen gevoelens heeft voor haaradoptiefouders. Deze uitleg sluit aan op Leontine’s zelfveroordeling. Eencombinatie van ervaringen maakt dat ze het contact met haar afstandskind zwaar87