Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

100 NOU 2010: 10Kapittel 9Tilpassing til eit klima i endring9.1.3.1 Sårbarheit for klimaendringarKor utsett er luftfarten for klimaendringar?Klimaendringar vil føre til ei rekkje utfordringarfor luftfarten knytt både til lufthamner og flytrafikk.Våte rullebaner reduserer bremseeffekten,og auka nedbørsmengder vil gjere det både viktigareog meir krevjande å drenere bort overvatn frålufthamnene.Hyppigare temperatursvingingar rundt 0 o Cenkelte stader vil vere ei tilleggsutfordring forkontroll av friksjonsforhold på rullebana. Meirnedbør i form av snø i første halvdel av dette hundreåretvil stille større krav til vintervedlikehaldog brøyteberedskap, og kan avgrense trafikken iperiodar mens rullebanen blir rydda. Høgare vintertemperaturkan gi meir problemfylte snøforholdved nordlege og høgareliggjande lufthamner.For lufthamner i område som kan få mindre snø,vil behovet for vintervedlikehald bli tilsvarande redusert.Svalbard lufthamn er bygd på permafrost,og tining av permafrosten vil svekkje stabiliteten igrunnen under denne.Eventuelle endringar i vindstyrke og vindretning,turbulens og mogleg hyppigare episodarmed ekstreme lågtrykk kan påverke avviklinga avflytrafikken.TilpassingskapasitetOrganiseringSamferdselsdepartementet har ansvar for rammevilkårafor luftfarten i Noreg, og forvaltar luftfartslova.Luftfartstilsynet er eit uavhengig forvaltningsorganunderlagt Samferdselsdepartementetmed myndigheitsansvar innan norsk sivil luftfart.Luftfartstilsynet held tilsyn med at aktørane inorsk sivil luftfart rettar seg etter luftfartslova. Føresegnerfor Sivil Luftfart (BSL) er ein serie forskriftermed heimel i luftfartslova. Forskrifteneinneheld krav til både drift og utforming og forvaltningav fysisk infrastruktur. Luftfartstilsynetfastset reglar, utøvar tilgjengekontroll og fører tilsynmed bl.a. flyselskap, verkstader, flyskular, luftfartøy,sertifikatinnehavarar og lufthamner.Avinor er eit heileigd statleg aksjeselskap, opprettai 2003, der eigarskapen er forvalta av Samferdselsdepartementet.Selskapet var tidlegareforvaltningsbedrifta Luftfartsverket. Selskapet haransvar for å planleggje, vidareutvikle og drive nettetav lufthamner i Noreg. Avinor er òg ansvarlegfor flysikrings- og flynavigasjonstenester i norskluftrom.For Avinor er Nasjonal transportplan, NTP, eitgrunnleggjande strategidokument.Andre strategisk viktige dokument for Avinorsverksemd er Strategisk plan og Plan for virksomheten2010–2013 («§ 10 plan«), der klimatilpassinger omtalt.Ifølgje tal frå Luftfartstilsynet er det over 30selskap som har godkjend lisens og/eller driftsløyvetil å drive ervervsvis lufttransport av passasjerareller gods, eller anna luftfartsverksemd (foto-,skuleflyging o.a.). I tillegg til Avinor sine lufthamnerer det fire private lufthamner med regelbundenrutetrafikk. Forsvaret har ein ikkje ubetydelegfly- og helikoptertrafikk, og det er ei rekkjeflyklubbar og privatpersonar som driv flyging.RessursarFor Avinor er ikkje klimatilpassing ei avgrensasatsing for seg, og kostnader med klimatilpassingstiltaker ikkje særskild berekna. Prognosarfor klimatiske forhold blir likevel inkluderte i allverksemd. Eksempelvis er prognosar for klimaendringartekne omsyn til i vurdering av dimensjoneringav nye lysanlegg og tryggleikssonerrundt rullebaner (S&L-prosjektet). Behov for fleireliknande prosjekt blir diskutert. Desse kjem iså fall til å inkludere klimaprognosar.Avinor opplyser at redusert punktlegheit ogregularitet på grunn av dårleg sikt i perioden framtil 2100 vil kunne avhjelpast med utvikling og utplasseringav ny teknologi. Fleire slike tiltak er allereiesette i verk. Det er for eksempel gjennomførtfleire omfattande prosjekt for å betre arbeidsprosessarknytte til måling og formidling av statusfor baneforhold. Vidare blir det kontinuerleg forskapå navigasjons- og innflygingsteknologi. Deter teke i bruk eit nytt nettbasert vind- og turbulensvarslingssystem,der småfly- og helikopterpilotarkan få tilgang på detaljert meteorologisk informasjonvia Avinors heimesider. Rutetrafikkenhar òg tilgang på gode meteorologiske data gjennomblant anna NAIS (Norwegian AeronauticalInformation System).I prosjektet tryggleikssone og lysanlegg (S&Lprosjektet)legg Avinor til grunn at eit avgrensaomfang av bølgjeerosjonsskade i tryggleiksområdarundt rullebanene kan aksepterast. Initielle investeringarskal utformast slik at det er teke omsyntil klimaendringar, men så lenge det ikkje gårut over tryggleik, punktlegheit eller regularitetskal dei haldast på eit rimeleg nivå.Utvalet si vurdering er at norsk luftfartssektorhar dei ressursvise føresetnadene for å meistreklimatilpassinga.