Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

NOU 2010: 10 173Tilpassing til eit klima i endring Kapittel 12Kapittel 12Samla vurdering av sårbarheit og tilpassingsbehovEtter utvalet si vurdering har Noreg samla sett eitgodt utgangspunkt for å tilpasse seg eit endraklima. Ein føresetnad for dette er at omsynet tilklimaendringar blir teke inn i planleggings- ogavgjerdsprosessar på alle samfunnsområde ogavgjerdsnivå. Etter utvalet si oppfatning blir detteomsynet teke vare på i ulik grad på ulike samfunnsområdei dag.Klimaet grip inn i samfunnet på alle område,men på ulike måtar og i ulik grad. I gjennomgangenav dei ulike samfunnsområda i del III er sårbarheitavurdert ut frå kor utsett området er ogden tilpassingskapasiteten det har. Kor utsett områdeter, er vurdert ut frå klimaframskrivinganesom er presenterte i del II, andre forskingsresultatog innspel frå aktørar i sektorane. Til grunn forvurdering av tilpassingskapasiteten ligg ein gjennomgangav organisering, ressursar, kunnskapsgrunnlagog prioritering. Ikkje minst er samanhengenmellom desse faktorane ein viktig del avvurderinga. Gjennomgangen viser at sårbarheitaikkje berre avheng av påverknaden frå klimaendringane,ho heng nokså nøye saman med kapasitetentil tilpassing på dei respektive områda.Det er utvalet si vurdering at naturmiljø, infrastrukturog bygningar skil seg ut som særleg sårbarefor klimaendringar i Noreg.Påkjenningane frå klimaet varierer mellomlandsdelar og ulike typar terreng. Kysten og innlandeter utsett på ulike måtar, Nord-Noreg er utsettpå ein annan måte enn Sør-Noreg, og bratte,høgtliggjande område er annleis utsette enn lågtliggjande,flate område.Etter utvalet si vurdering peiker nordområda,særleg frå Finnmark og nordover, og høgfjellsområdaseg ut som særleg sårbare for klimaendringane.Delar av den samiske befolkninga i nord harnæringsgrunnlaget sitt knytt til bruk av naturressursane,og den samiske kulturen er difor sårbarfor den påverknaden klimaendringane har på naturen.Enkelte lokalsamfunn som i dag ikkje oppleverrisiko til dømes knytt til skred og flaum, vil oppleveein slik risiko i framtida, men generelt vil klimaendringanei hovudsak forsterke dei utfordringanesom i dag er knytte til klimaet.I gjennomgangen av dei ulike sektorane ogsamfunnsområda i del III dukkar det opp enkeltefelles utfordringar. Desse sektorovergripande«gjengangarane» har til dels ulike kjenneteikn,men utfordrar tilpassingskapasiteten i og på tversav sektorar.12.1 Sårbare samfunnsområdeKlimaendringane får konsekvensar som vil endrefleire naturmiljø. Farten på endringane vil gimange arter og økosystem problem med å tilpasseseg. Belastninga av klimaendringar, arealbruksendringar,forureining og ferdsel vil samlasett gjere naturmiljøet meir sårbart.For nokre naturmiljø har samfunnet avgrensahøve til å setje i verk tilpassingstiltak som hindrartap av biologisk mangfald. Dette gjeld særleg forøkosystem i havet og i arktiske og alpine strøk. Vidareblir tilpassingskapasiteten svekt av at naturomsyni dag ikkje er prioriterte høgt nok, slikat gjeldande miljømål ikkje blir nådde. Dette utgjerhovudgrunnane til at utvalet vurderer naturmiljøetsom særleg sårbart for klimaendringar.Marginale habitat, så som høgfjellslandskap, vilendre karakter som følgje av klimaendringane. Artersom er tilpassa desse habitata, vil miste leveområdasine og i nokre tilfelle forsvinne heilt. Tilpassingskapasitetenkan styrkjast ved å leggje tilrette for størst moglege leveområde og spreiingskorridorarfor truga arter, men utvalet vurdererdet likevel slik at vi må vere budde på at mangfaldetog samansetjinga av arter i Noreg vil bli endrasom følgje av klimaendringar. Arealbruk, ressursuttakog forureining påverkar naturen og gjer naturmiljøamindre robuste.Havforsuring peiker seg ut som eit område dernorske farvatn vil bli påverka tidlegare enn mangeandre delar av verda, og dermed har vi høve til, ogeit særleg internasjonalt ansvar for, å vere tidlegute med observasjonar og forsking. Pr. i dag ligg