Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

More documents

Recommendations

Info

184 NOU 2010: 10Kapittel 13Tilpassing til eit klima i endringbygg blir prosjekterte og bygde slik at det blir tekeomsyn til lokale klimaforhold. Byggteknisk forskriftstiller omfattande krav til utforming og plasseringav bygg, bl.a. krav til tryggleik mot naturpåkjenningarsom flaum, stormflod og skred.13.2 Barrierar for klimatilpassingi kommunaneArealplanlegging, samfunnstryggleiksarbeid ogbyggjesaksbehandling i kommunane dannar godeutgangspunkt for klimatilpassing. Mange kommunarer i gang med klimatilpassingsarbeid.Basert på blant andre Amundsen mfl. (2010),Aaheim mfl. (2009) og Harvold mfl. (2010) vil utvaletpeike på 5 føresetnader som bør vere påplass for at ein kommune kan ta vare på sitt ansvarfor klimatilpassing i planlegginga:1. eit solid og tilgjengeleg kunnskapsgrunnlag2. kompetanse og kapasitet til tilpassingsarbeid3. nasjonal støtte og tydelege styringslinjer4. prioritering og ressursar5. samspel på tvers av sektorar og forvaltningsnivåI det følgjande går utvalet nærare inn på vilkår,moglegheiter og utfordringar knytte til kommunanesi klimatilpassing i dag.13.2.1 Kunnskapsgrunnlaget forklimatilpassingDen kommunale planlegginga er i dag basert påeit omfattande grunnlag: kart og annan koordinatbestemtinformasjon, statistikk, geologiske oghydrologiske undersøkingar, lokal kunnskap,lover, forskrifter, retningslinjer, rettleiingar ogeigne ROS-analysar. Delar av dette grunnlaget eretter utvalet si vurdering ikkje tilstrekkeleg somplanleggingsgrunnlag for eit endra klima. Storedelar av areala er ikkje kartlagde for flaum- ogskredfare eller havnivåstigning. For eksempel erkartgrunnlaget i mange tilfelle ikkje godt nokdetaljert for kommunal planlegging. Karta basererseg i dag på nosituasjonen fordi metodar for åta inn verknadene av klimaendringar ikkje er utvikla.Omsynet til klimaendringane vil stille nye ogendra krav til presisjon og tematiske innhald ikartgrunnlaget. Behovet for kartdata er nærareomtalt i kapittel 16.3.Klimaframskrivingane må gjerast relevante forat dei skal kunne nyttast i kommunal planlegging.Det er difor behov for klimaframskrivingar som erskalerte ned til lokalt nivå (Hovelsrud mfl. 2010.).Riksrevisjonen sin gjennomgang av styresmaktenesitt arbeid med førebygging av flaum ogskred tyder på at kommunane i ulik grad nyttar tilgjengelegeverktøy og ressursar i dette arbeidet(Dokument 3:4 2009–2010). Amundsen mfl.(2010) peiker òg på manglande erfaring med brukav eksisterande klimadata, mangel på konkretedata og kompetanse som moglege barrierar forklimatilpassing i kommunane.13.2.2 Kompetanse og kapasitetKommunane har kunnskap om lokale forhold sombefolknings- og næringsstruktur, landskap ogtopografi og vêrforhold. Desse forholda påverkarsårbarheita for klimaendringane. Mange kommunarhar likevel ikkje tilstrekkeleg kompetanseeller kapasitet til å handtere alle problemstillinganesom er knytte til klimaendringar (Aaheimmfl. 2009, Harvold mfl. 2010).Ifølgje ei undersøking i fire kommunar og tofylke i oslofjordregionen (Westskog og Vevatnered. 2007) er mangel på kunnskap og kompetanseom klimaendringar, og evna eller høvet til å kunnekople erfaring frå tidlegare hendingar til framtidigeutfordringar når det gjeld tilpassing, dei to viktigastebarrierane for eit godt tilpassingsarbeid pålokalt og regionalt nivå. I undersøkinga gav kommunaneuttrykk for behov for meir kunnskap bådeom klimaendringane, moglege lokale effektarog aktuelle tilpassingsstrategiar. Fleire av kommunaneser behov for ei oppdatering av den informasjonensom finst, for eksempel flaumsonekarta, ellerkartlegging av skredutsette område for å kunneta omsyn til eit endra klima.Amundsen mfl. (2010) viser til ein tydeleg variasjoni kommunane sin bruk av tilgjengeleg klimainformasjon,som for eksempel skrednett,flaumsonekart og nettressursen seNorge.no. Detteer i tråd med konklusjonane i Riksrevisjonen siundersøking av arbeidet med flaum- og skredfare(Riksrevisjonen 3:4 2009–2010). Andre undersøkingartyder òg på at mange kommunar oppleverdet som fagleg krevjande å vurdere lokal sårbarheitav klimaendringane da dei ikkje veit kor informasjonenfinst og korleis eventuelle nedskaleringarkan nyttast (Hovelsrud mfl. 2010.).Mangelen på kompetanse og kapasitet knytt tilklimatilpassing er ei generell utfordring i kommunane.Samstundes er det store skilnader i Kommune-Noreg(Harvold mfl. 2010). Mens storekommunar har store fagmiljø med brei kompetanse,har små kommunar naturleg nok meir avgrensabreidd og er meir avhengige av ekstern kompe-
NOU 2010: 10 185Tilpassing til eit klima i endring Kapittel 13Boks 13.2 Framtidas byarFramtidas byar er eit samarbeid mellom statenog dei 13 største byane om å redusere klimagassutsleppog gjere byane betre å bu i. Programmeter koordinert av Miljøverndepartementetog har fire innsatsområde: 1) arealbrukog transport, 2) stasjonær energibruk i bygg,3) forbruksmønster og avfall og 4) tilpassing tilklimaendringar. Deltakarbyane har utarbeiddhandlingsprogram for korleis dei skal redusereklimagassutsleppa, skape godt bymiljø ogutvikle strategiar for å møte framtidige klimaendringar.Innanfor satsingsområdet klimatilpassinger det omtalt både fysiske tiltak somskredsikring, tiltak på vass- og avløpsnettet ogmeir overordna tiltak som oppdatering avrisiko- og sårbarheitsanalysar og ny kartleggingog integrering av klimatilpassing i samfunns-og arealplanlegginga. For å kunne tilpasseseg best mogleg melder byane ombehov for meir kunnskap om korleis klimaendringanevil slå ut i deira kommune. Byaneetterlyser gode verktøy for å kome i gang, samtidigsom det er behov for konkrete eksempelpå tilpassing. Nokre av byane er komne langt iarbeidet og har allereie eksempel som er presentertepå www.klimatilpasning.no.tanse. Storleiken har òg betydning for kapasiteten.Fleire kommunar deltek i ulike samarbeidsprogramsom Framtidas byar, Livskraftige kommunarog Grøne energikommunar. Dette er ei lausform for organisering av samarbeid mellom kommunarsom ikkje endrar kommunane sitt ansvarfor eiga utvikling. Undersøkingar viser at kommunanehar stort læringsutbytte av å delta i regionale,nasjonale og internasjonale nettverk (Saglie2009). I Framtidas byar har nokre av kommunaneflest erfaringar i klimaarbeid som vegvisarar, såkalla«klimacoacher». Erfaringane frå Storbritanniaviser at slike ordningar kan vere effektive for åfremje tilpassingsarbeid i kommunar.Mange kommunar vil enkeltvis ikkje ha kapasitetog kompetanse til å handtere nye utfordrandegjeremål knytt til klimatilpassing. Etter utvaletsi meining vil difor interkommunalt samarbeid vereei løysing for at kommunane skal kunne løysefagleg krevjande klimatilpassingsoppgåver innanforsine pålagde oppgåver. Ei innvending mot interkommunaleordningar er at dei vil gi ei meir indirektestyringsform og kan på den måten bidra tilå svekkje den lokalpolitiske styringa.13.2.3 Nasjonal styringAmundsen mfl. (2010) peiker på manglande nasjonalpolitikk som eit hinder for lokal tilpassing ogetterlyser eit rammeverk for styringa mellom forvaltningsnivåa.Dei konkluderer med at hovudbarrierenfor klimatilpassing i kommunane er forholdetmellom lokale og nasjonale styresmakter ogviser bl.a. til ei undersøking av Hovik og Reitan(2004), der det blir påpeikt at det på klimatilpassingsområdetmanglar institusjonell støtte ogklare målsetjingar frå staten si side.Manglande tilgang på kompetanse, avgjerdsgrunnlagog styringssignal står fram som barrierarfor klimatilpassing. Det er ein fordel for utviklingaav planleggingsgrunnlag og retningslinjer atdet er ei tydeleg statleg ansvarsplassering. Somdet går fram av del III er det ein barriere for tilpassingsarbeidetat ansvaret for handteringa av overvatnog havnivåstigning ikkje har ei plassering i einasjonal styresmakt. Etableringa av funksjonensom statleg skredetat hos NVE har tilsvarandemedverka til å fjerne ein barriere for arbeidet innanforeit viktig tilpassingsrelevant område (Harvoldmfl. 2010).I undersøkinga av berekraftig arealplanleggingog arealdisponering i Noreg påpeiker Riksrevisjonen(3:11 2006–2007) på ei rekkje svake siderved forvaltninga av nasjonale interesser i arealpolitikken.Det går fram av undersøkinga at arealutviklingapå fleire område ikkje er i samsvar medmåla om ei berekraftig utvikling, og at arealplanleggingaikkje blir nytta i god nok grad som verkemiddelfor å nå desse måla. Ifølgje undersøkingamedverkar arealforvaltninga i dag til ei nedbyggingav område som skal takast vare på: strandsona,dyrka og dyrkbar jord, vassdragsbeltet,snaufjellet og store samanhengande naturområde.Dette har konsekvensar for viktige verdiar somfriluftsliv, kulturminne og kulturmiljø, produktivejordressursar og det biologiske mangfaldet. Analysaneindikerer òg at delar av arealutviklingaikkje i god nok grad medverkar til ein miljøvennlegarealbruk i byar og tettstader. Slike forhold viletter utvalet si vurdering òg medverke til å svekkjetilpassingskapasiteten.Riksrevisjonen knyter desse forholda mellomanna til manglande og uklare retningsliner, oppfølgingog rettleiing frå nasjonale styresmakter. Irapporten slår Riksrevisjonen fast at det er nødvendigmed ein sterk statleg innsats for å sikre atkommunal og regional planlegging medverkar til
Page 1 and 2:
NOUNoregs offentlege utgreiingar 20
Page 3 and 4:
NOU Noregs offentlege utgreiingar 2
Page 5 and 6:
Til MiljøverndepartementetVed kong
Page 7 and 8:
Detaljert innhaldDel I Innleiing ..
Page 9:
14 Klimatilpassing på regionalt ni
Page 12 and 13:
12 NOU 2010: 10Tilpassing til eit k
Page 14 and 15:
14 NOU 2010: 10Tilpassing til eit k
Page 16 and 17:
16 NOU 2010: 10Kapittel 1Tilpassing
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 33 and 34:
NOU 2010: 10 33Tilpassing til eit k
Page 35 and 36:
Page 37:
Del IIKlimaet i endring
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
56 NOU 2010: 10 2010Tilpassing til
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
NOU 2010: 10 101Tilpassing til eit
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134: NOU 2010: 10 133Tilpassing til eit
Page 179: Del IVForvaltninga sitt arbeidmed k
Page 182 and 183: 182 NOU 2010: 10Kapittel 13Tilpassi
Page 196 and 197: 196 NOU 2010: 10 2010Tilpassing til
Page 221: Del VIØkonomiske og administrative
Page 228 and 229: 228 NOU 2010: 10LitteraturlisteTilp
Page 234 and 235:
234 NOU 2010: 10LitteraturlisteTilp
Page 236 and 237:
236 NOU 2010: 10Vedlegg 1Tilpassing
Page 238 and 239:
238 NOU 2010: 10Vedlegg 1Tilpassing
Page 240:
240 NOU 2010: 10 2010Tilpassing til
show all

Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?