Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

52 NOU 2010: 10Kapittel 5Tilpassing til eit klima i endringsom ligg i innlandet, som for eksempel i Jotunheimen,vil truleg halde fram med å minke i takt medventa auke i sommartemperatur. Dei kystnærebreane er derimot i større grad styrte av endringari vinternedbør. Dei vil difor auke så lengeaukinga av vinternedbør er større enn auka smeltingom sommaren. Ved å ta i bruk middels klimaframskrivingarfor perioden 2071–2100 kan likevektslinjapå breane anslåast til å bli liggjande igjennomsnitt 350±100 meter høgare enn i dag.Likevektslinja er høgdenivået på breen der det erein balanse mellom tilført snø vinterstid og smeltasnø og is om sommaren. Ved ei slik utvikling kan90 prosent av alle isbreane i Noreg smelte vekk,og 30–40 prosent av det totale brearealet vereborte innan år 2100.FlaumFramskrivingar for flaum er usikre, og det er storelokale variasjonar. Generelt kan ein vente aukastorleik på regnflaumar, mens sannsynet for storesmeltevassflaumar vil bli redusert. Høgare temperaturfører til at vårflaumen kjem stadig tidlegare,mens det blir fleire flaumar seint på hausten ogom vinteren. Meir intens lokal nedbør vil særlegskape problem i små, bratte elver og bekkar og itettbygde strøk.TørkeHøgare temperatur og noko redusert nedbør omsommaren vil gi redusert vassføring og størremarkvassunderskot. Det fører til meir alvorlegesommartørkar. Det er berekna små endringar påkort sikt, men betydelege endringar mot sluttenav hundreåret. Det gjeld særleg i Sør-Noreg. Eislik utvikling kan få følgjer for mellom anna lokaldrikkevassforsyning og jord- og skogbruk. Sommartørkevil auke vatningsbehovet og faren forskogbrann.SkredSkred førekjem stort sett i bratt terreng, med unntakfor leirskred i låglandsområde under maringrense. Det er vanleg å skilje mellom snøskred,fjellskred/steinsprang og lausmasseskred, somomfattar kvikkleireskred og jordskred/flaumskred.Klima er ein av dei viktigaste utløysingsfaktoranefor skred, og ekstreme vêrforhold kan vereårsak til både snøskred og jordskred/flaumskred.Det er ein klar samanheng mellom nedbør, temperaturog vindforhold og ulike former for snøskred.Høgare temperatur vil redusere risikoen for snøskredi område lågare enn 500–1000 moh, men aukefaren for våtsnøskred og sørpeskred.Høgare frekvens av periodar med stor nedbørintensitetvil auke faren for jordskred/flaumskred. Kvikkleireskred førekjem oftast somfølgje av byggje- og anleggsverksemd, men kan ògutløysast under langvarige nedbørperiodar og nårdet er stor vassføring. Endringar i nedbørmønsterkan auke risikoen for flaumskred og sørpeskred iområde som ikkje har vore utsette tidlegare.Det er komplekse årsaksforhold bak fjellskredog steinsprang. Det gjer det vanskeleg å knyte bestemteklimavariablar til slike skred.5.3.1 Framskrivingar for havetHavsirkulasjonAtlanterhavsstraumen fører med seg varme somer viktig for klimaet i Noreg. Det er spekulert i omdenne straumen vil bli svekt i eit varmare klima.Dette vil i så fall redusere noko av havet sin medverknadtil det milde klimaet i Noreg. Utrekningarved hjelp av klimamodellar viser at Atlanterhavsstraumenkan bli noko redusert i dette hundreåret,men ingen av klimamodellane indikerer atden viktige og omfattande havsirkulasjonen i detteområdet vil kollapse. Det er heller ikkje registrertnoko svekking av Atlanterhavsstraumen i instrumentelleobservasjonar dei siste 50 åra. Klimamodellaneindikerer at auken i lufttemperatur vilmeir enn kompensere for redusert varmetransporti havet. Det er difor venta at havområdautanfor Noreg vil bli varmare.Lokal sjøtemperaturDei globale klimamodellane har for grov oppløysingtil å kunne beskrive havsirkulasjonen og deitopografiske detaljane i Nordsjøen, Barentshavetog langs den norske kysten på ein god måte. I tilleggmanglar informasjon om viktige prosessar,som mellom anna tidvatn. Difor er det nødvendigå skalere ned dei globale klimamodellane til regionaltnivå. Nedskalering korrigerer ikkje alle feilog manglar i dei globale modellane, men det erdokumentert at det gir betydeleg tilleggsverdi.Det er langt færre klimamodellar som er skalertened for havet enn for atmosfæren. Difor erdet ikkje mogleg å definere låg, middels og høgframskriving for havklimaet, men det er utarbeiddeit fåtal eksempelframskrivingar. Utrekna endringari overflatetemperatur i norske havområde i løpetav dette hundreåret er: