Tilpassing til eit klima i endring - Klimatilpasning

NOU 2010: 10 87Tilpassing til eit klima i endring Kapittel 8villige organisasjonane er òg tydeleg opptekne avklimaendringane og kva følgjer dei vil få. Sjå omtalaav Noregs Raude Kors i kapittel 11.1, Lokalsamfunn.Det blir òg mobilisert betydeleg innsatsvilje itillegg til dei organiserte frivillige. Det er for eksempelmange eksempel på at bønder med gyllevognerhar stilt opp og ytt vesentlege bidrag i innsatsenfor å sløkkje lyng- og skogbrannar. I tilleggtil frivillig innsats vil ei mobilisering av ressursar iform av personell og utstyr frå Sivilforsvaret ogForsvaret vere ein viktig del av handteringa av storehendingar.Det er ikkje den same lette tilgangen til pengarog andre ressursar til å drive førebyggjande ogskadereduserande arbeid som det er til innsatsunder ekstraordinære hendingar. Klimatilpassinginnan området samfunnstryggleik vil i vesentleggrad handle om å kompensere for auka risiko ogpåkjenningar som klimaendringane vil gi. Det vilvere auka behov for å sikre busetnad mot flaumog skred, for å redusere etterslepet i vedlikehaldinnan kritisk infrastruktur, gjere grundig kartleggingog analyse av risiko osv.KunnskapsgrunnlagetStudiar av samanhengen mellom klimaendringar,naturutløyste hendingar og klimatilpassing er avgrensa.IPCC arbeider no med ein spesialrapportom dette.I Noreg er det gjort enkelte studiar på sektorensitt arbeid med klimarelaterte problemstillingar,blant anna studien «Exit War, Enter Climate»(Husabø 2008). I nasjonal sårbarheits- og beredskapsrapportfor 2007 (NSBR 2007) er det ei omtaleav naturutløyste hendingar i dag, med ei særlegomtale av store fjellskred. Rapporten nemnerikkje klimaendringar direkte, men handlar likevelom tilpassingsrelevante forhold. Det er òg gjortein intern gjennomgang av DSBs arbeid med klimatilpassing.Desse rapportane og undersøkinganefortel mest om status for tilpassingsarbeidet ellerarbeidet knytt til tilpassingsrelevante forhold.Det er viktig for å avdekkje behov for vidare arbeidi sektoren.I det praktiske arbeidet med førebygging ogberedskapsplanlegging vil aktørane basere seg påmykje av det same kunnskapsgrunnlaget som andresektorar. Kartgrunnlag, framskrivingar osv. erviktig for å skaffe oversikt. Manglar og hol i dettekunnskapsgrunnlaget er like relevant for samfunnstryggleikog beredskap som for dei andresektorane. Dette blir nærare omtalt i kapittel 16.3.PrioriteringI eit nasjonalt risikobilete må klimautfordringanekonkurrere om merksemd og prioritet med mangeandre moglege hendingar, som for eksempelinternasjonale terrorangrep, store ulykker, cyberangrep,svikt i kritisk infrastruktur mv. Tidlegarehar samfunnstryggleik vore eit fagområde derverksemda i hovudsak var konsentrert om nasjonensi evne til å forsvare seg mot ein ytre fiende. Irapporten «Exit War, Enter Climate» (Husabø2008) er prosessen med å prioritere om frå eit militærttil eit meir sivilt fokus i arbeidet med samfunnstryggleikomtalt. Rapporten peiker på atDSB var tidleg ute med å sjå at klimaendringanevil vere ei viktig utfordring for samfunnstryggleiken.Den konkluderer med at sjølv om flyttinga avfokus frå militære truslar til naturkatastrofar ersynleg, er prosessen ikkje fullt gjennomført.Ei kartlegging som er gjort i samband med eiintern evaluering i DSB (Klimaarbeidet innen DS-Bs fagområder 2010) viser at klimasårbarheit ogklimaendringar i lita grad kjem på dagsordenen iavdelingane i direktoratet. Evalueringsrapportenseier at det er nærliggjande å tru at verksemdaframleis har forbetringspunkt før arbeidet med klimatilpassinger ein heilt naturleg og integrert del ioppfølginga av fagområda.Utvalet har ikkje kjennskap til om det er gjortliknande undersøkingar eller evalueringar av andrenasjonale organisasjonar, som for eksempelPolitidirektoratet eller hovudredningssentralane.Det er ein del av Justisdepartementet sitt overordnaansvar å syte for at klimautfordringa blir settenda tydelegare på dagsordenen i arbeidet medsamfunnstryggleik.Husabø (2010) peiker på at det ser ut som omevalueringar etter ekstremvêrhendingar leggmeir vekt på å betre evna til å handtere framtidigesituasjonar enn til å førebyggje at dei skjer. Ein delav forbetringspotensialet innan samfunnstryggleikligg difor i å utnytte erfaringskunnskap fråuvêrshendingar betre i det førebyggjande arbeidet.8.2.2 Klimaendringane si betydning forForsvaretKlimaendringar vil kunne ha ei betydning for Forsvaretog aktivitetane deira på fleire måtar.