işletmelerin lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı

1.6. TEDARİK ZİNCİRİ
Ürün veya hizmet üreten her işletmenin üretim faaliyetlerini
gerçekleştirebilmek için çeşitli üretim faktörlerini satın alması gerekir. Üretilen ürün
ve hizmet türüne göre satın alma etkinliğinin türleri değişmektedir. Basit iş
modellerinde satın alınacak üretim faktörlerinin sayısı ve miktarı az olduğundan satın
alma süreçleri önemli görülmeyebilir. İş modelinin yapısı ve boyutları büyüdükçe
satın alma hem zaman hem de maliyetler açısından önem kazanmaktadır (Kırçova,
2006). Malzemelerin hareketi ve taşınmasından söz edilirken genellikle örgüt içi
faaliyetleri düşünülmektedir. Aslında, işletmeler izole sistemler değildir ve
tedarikçilerden malzeme temin ederken müşteri gibi ürün ya da hizmet satarken de
tedarikçi gibi hareket etmektedir. Birçok ürün ilk tedarikçisi ile son müşterisi
arasında hareket ederken bir grup işletmeden geçiş yapmaktadır. Ağaçtan kağıt
oluncaya kadar uzun bir yolculuk ile süreçlerden geçerek son müşteriye
ulaşmaktadır. Bu örgüt ve faaliyet zincirlerine farklı isimler verilmektedir. İşletme içi
işlemleri vurguladığı zaman süreci, pazarlamayı vurguladığı zaman lojistik kanalı,
katma değeri vurguladığı zaman değer zinciri, müşteri talebinin karşılanma şekli
anlaşıldığı zaman talep zinciri ismini almaktadır (Waters, 2003).
Tedarik zinciri (TZ); tedarikçilerden müşterilere kadar bir mal veya hizmetin
üretimi ve teslimiyle ilgili bütün vasıtaları, fonksiyonları ve faaliyetleri bünyesinde
toplar. Tedarik zinciri aynı zamanda arz ve talebin planlanması ve yönetimi,
malzeme alımı, mal veya hizmetin üretimi ve programlanması, depolama stok
kontrol ve dağıtım, teslim ve müşteri hizmetlerini de kapsar. Tedarik zinciri
yönetimi, bütün bu faaliyetleri koordine eder; böylece müşterilere yüksek kaliteli
mallar, hızlı ve güvenilir bir şekilde en düşük maliyetle ulaştırılır. Başarılı bir
Tedarik Zinciri Yönetimi, işletmeye rekabet avantajı sağlayabilir (Doğruer, 2005).
Tedarik zinciri sistemindeki vasıtalar; fabrikalar, depolar, dağıtım merkezleri,
servis merkezleri ve perakende işlemleridir. Mallar ve hizmetler; demiryolu,
45