Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Farklılaştırılmış Denetim ve Mentörlük<br />
Doç. Dr. Celal Teyyar UĞURLU<br />
Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fakültesi<br />
Eğitim siteminin kendini yenilemesi, değiştirmesi<br />
için sistem içerisindeki güç yitiminin tespitine<br />
gereksinim duyulmaktadır. Sistemin güç yitimi<br />
zaman içerisinde örgütleri işleyemez bir duruma<br />
getirebilir. Güç yitminin önündeki bir egnel olarak<br />
denetim ya da yenileyici bir unsur olarak denetim<br />
bir üst sistem olarak eğitimin, alt sistem olarak ise<br />
okulların yaşamasında önemli bir araç olarak kabul<br />
edilebilir.<br />
Tarihsel süreç içinde denetime yönetimsel,<br />
program geliştirme, öğretim süreci, liderlik ve insan<br />
ilişkileri ve kontrol gibi farklı açılardan bakıldığı<br />
görülmektedir (Aydın, 2005). Söz konusu bu<br />
bakış açılarından; temelde okulun geliştirilmesi,<br />
öğretimin geliştirilmesi, okul etkililiğinin sağlanması,<br />
amaçlara uygunluğun kontrol edilmesi, okulun<br />
niteliğini artırmada insan ilişkilerinin artırılması<br />
gibi farklı çıkarımlar yapmak mümkündür.<br />
Tarihsel süreç içerisinde denetim daha çok<br />
kontrol odaklı iken zaman içerisinde bilimsel, insan<br />
ilişkileri ağı, klinik, işbirlikli, akran değerlendirmesi,<br />
mentorluk, koçluk, gelişimsel, sanatsal gibi<br />
farklı bakış açılarına evrilerek günümüze ulaşmıştır.<br />
Özellikle günümüzde öğretimin iyileştirilmesini<br />
amaçlayan rehberlik süreci daha çok kabul görmektedir.<br />
Denetim okulların amaçlarına uygun<br />
işleyip işlemediklerini izlemeyi, bu izlemeye bağlı<br />
olarak tespitler ve düzeltmeler yapmayı içerir. Aslında<br />
temel amaç sorunlar ortaya çıkmadan sorunları<br />
görmek ve yerinde önlemlerin alınmasını<br />
sağlamaktır. Eğitim sistemleri olarak okullar amaçlarını<br />
gerçekleştirmek için vardır. Denetim ise bu<br />
varoluşu sürekli yönetim sistemine hatırlatarak dirik<br />
bir örgütsel ortamın varlığına katkıda bulunur.<br />
Denetime ilişkin uygulamalara bilimsel denetim<br />
uygulamaları çerçevesinde bakıldığında; öğretimin<br />
geliştirilmesi, öğretmen ve denetmen arasındaki<br />
ilişkilerde bilimin temel alınması, nesnellik<br />
içeren ve rastgelelikten uzak bir anlayışın benimsenmesi<br />
üzerine odalanıldığı görülmektedir. Aslında<br />
okulların ve öğretmenlerin yaptıkları görevelere<br />
ilişkin bazı standartların olmayışı bilimsel<br />
denetimi zorunlu hale getirmiştir. Okul amaçlarının<br />
belirgin olmadığı, öğretmenlerin ve yöneticilerin<br />
görev tanımlarının yapılmadığı bir ortamda<br />
öğretmenler gerekli yeterliklere sahip değillerdir.<br />
Hatta yetersizdirler.<br />
Denetimin özellikle 1920’li yılarla birlikte demokratik<br />
insan ilişkileri temelinde ilerlediği görülmektedir.<br />
Artık yukarıdan belli bir otorite tarafından<br />
aktarılan empoze edilen anlayış yerini daha<br />
esnek bir yapıya bırakmıştır. Değişmez katı ve<br />
kontrole dayalı standartlardan vazgeçilerek bireyin<br />
içinde bulunduğu sosyal bağlamı ve psikolojisini<br />
dikkate alan etkileşimsel bir denetim ortamı<br />
ve ilişkisi amaçlanmıştır.<br />
Daha sonraki bir aşama olarak ise katılımlı denetim<br />
anlayışının ön plana çıktığı çağdaş denetim<br />
anlayışı uygulamalarının insan kaynağının geliştirilmesi<br />
için işe koşulduğunu görmek mümkündür.<br />
Daha etkili bir öğrenme süreci nasıl yaratılabilir?<br />
sorusu, denetimin insan ilişkilerine dayalı, etkileşimsel<br />
ve liderlik davranışları sergilemeyi amaçlayan<br />
bir anlaşıya evrilmiştir. Genel olarak denetim<br />
uygulamaları bilimsel, insan ilişkileri ve çağdaş<br />
yaklaşımlar şeklinde sınıflandırılmaktadır. Çağdaş<br />
denetim yaklaşımları başlığı altında farklı denetim<br />
yaklaşımları olarak; klinik denetim, ürün değerlen-<br />
Yıl: 11 / Sayı: 33<br />
Nisan / Mayıs / Haziran 2015<br />
EĞİTİM-ÖĞRETİM VE BİLİM ARAŞTIRMA DERGİSİ<br />
11
Change language